Gledišta

nošenje nadole, ~u mase”, onih odluka koje su uglavnom već definitivno formulisane u državnom aparatu, predstavničkim organima ili organima Saveza komunista. Time smo naišli na jedno od najvećih moralno-političkili protivrečja koja nam otežavaju napredak. Transmisioni položaj Socijalističkog saveza nije ništa drugo nego pojava stare, zatvorene, administrativne pK)litike u uslovima kada stremimo sveljudskom samoupravnom obliku, čije ostvarenje i razvoj može obezbediti i kvabtetnija delatnost SocdjaMstičkog saveza. Jedan od izlaza iz ovih protivrečnosti nalazi se u tome da se u mnogo čemu promeni položaj Socijalističkog saveza u sistemu pohtičkog odlučdvanja. Problem mesta Socijalističkog saveza u našem političkom sistemu postoji i u teoriji d u praksi. Naime, nije bilo retko da se u samoupravnim organima, u predstavničkim telima, u sindikatima i u organizacijama Socijalističkog saveza ponavljaju jedne te iste parole, da su one Ijudima dosadile i da to ostavlja utisak izlišnosti neke od ovih formi. Sve to ima često dublje, ozbiljnije uzroke. Mnogi samoupravni obhci pa i Socijahstički savez često još nisu oblik nove moralnosti, nisu još pravo odlučivanje širokih slojeva, nego su samo obhk novog moralizovanja, praznog parolaškog pridikovanja o moralnosti, koje prikriva odsutnost moralno-političkog odlučivanja (i zbog toga je, naravno, moralno negativno). Gde bi bilo mesto Socijalističkog saveza ako još nadalje ostanemo kod jedino moguće perspektive socijalizma, pogotovu naseg da socijalizam treba da bude sve više interes i delo sve šireg kruga Ijudi. Cini nam se da ćemo lakše odrediti mesto Socijalističkog saveza ako prvo utvrdimo da svako političko odlučivanje, pogoto\oi u demokratskom društvu, ima sledeće tri najosnovnije faze: 1. inicijative, predlozi i diskusije o predlozima odluke; 2. samo neposredno odlučivanje; 3. sprovođenje i kontrola odluke. Neposredno formiranje ja\mih odluka ne može da bude centralno područje Socijalističkog saveza, jer ove odluke na svim nivoiraa pnpadaju predstavničkim i samoupravnim organizacijama i organima. Ali sve što je pre i posle ovog neposrednog odlučivanja pripada pre svega Socijalističkora savezu i društveno-političkim organizacijama. Jedino ukoliko se u tom smdslu temeljitije promeni ipoložaj Socijalistdčkog saveza, naše pohtdoke odluke postajaće sve više opšteljudske, i time će dobiti čvršću moralnu sadržinu nego dosad. Socijalističkom savezu, sindikatima i sličnim organizacijama pripada u prvoj i trećoj fazi odlučivanja, pre svega, sledeće: da blagovremeno pokrenu diskusiju o budućoj odluci, da za nju pripreme toliko i takvog materijala (informativnog materijala, predloge, dileme), da može u diskusiji, na što racionalniji i stvaralački način, da učestvuje što više građana, da se njeni rezultati prenose u predstavničke organe i da oni izražavaju i formiraju stvamo raspoloženje; da kontroliše kako predstavnički i izvršni aparati sprovode već donete odluke.

576

DR VOJAN RUS