RTV Teorija i praksa

nošena sredstvima transmisije čija se übjeđivačka moč ne mjeri decibelnim mogučnostima. Današnja reklama vodi svoje porijeklo od nekadašnjih vizuelnih i auditivnih oblika obraćanja potrošačima. Savremena reklama, odnosno ekonomska propaganda, samo je svojevrsna sinteza audiovizuelnog (ponegdje i „mirisnog” i „dimnog” obilježja) koji je stvoren pod naročitim okriljem nauke (psihoanalize, istraživanja psihologije potrošača i masovnog ponašanja, ekonomskih disciplina, „marketinga”...) i savremene „estetske” kozmetike, tj. komercijalnog dizajna. U tom je pogledu, kao komercijalna pojava, reklama sasvim dovoljno istražena, ali ne i u pogledu svojih socijalno-pohtičkih i kulturnih imphkacija. U starom su vijeku trgovci i zanathje ispisivali svoja imena, reklamne natpise i simbole po zidovima zgrada. Tadašnja se arhitektura pobrinula da zidove izgradi tako da omoguče slikarsko ispisivanje reklama. Ovakvi prvi obhci reklame poznati su pod nazivom „albumi”. Pored tog obhka vizuelne reklame, u drevnoj Grčkoj i Rimu, pa i u Egiptu, bila je poznata i znatno raširena auditivna reklama. Noseći proizvode robne privrede „torbari” su snažnim uzvicima sugerisali i obaviještavali kupce o svojoj robi. Razvoj proizvodnih snaga je u srednjem vijeku doveo do intenzivnije koncentracije proizvodnje i trgovine, razvoja robnonovčane privrede, rasta gradova. I tada je bilo uobičajeno da trgovci i zanatlije stimulišu auditivnu reklamu, smatrajući da je glasno vikanje dovoljno snažno da preporuči kvahtet reklamnog sadržaja. Uporedo sa auditivnom postoji i vizuelno reklamiranje: reklamna odijela na kojima se preporučuje roba Javljaju se i prvi simboli u reklamnom procesu. Tako u XIII vijeku Henri 111 naređuje da svaka trgovina mora imati svoj „cimer” sa simbolom kako bi se i nepismenima omogućilo lakše snalaženje i odabiranje predmeta u trgovini i zanatstvu. 11 XVI i XVII vijek su u ovom pogledu doveli do najsnažnijeg razvoja „cimera”; tada je bilo uobičajeno da se ispred trgovinske, zanatlijske i ugostiteljske radnje postave simboli reklamnih poruka. S pronalaskom štamparstva dat je novi zamah razvoju reklame - ekonomske propagande. lako se plakatiranje kao oblik reklamiranja koristi već od VI vijeka treba napomenuti da je ono sa štamparstvom zapravo dobilo dimenzije masovnog obavještavanja. U XVII vijeku se plakatiranje veoma mnogo koristi u reklamne svrhe što će uticati i na pojavu prvih zakonskih propisa o plakatiranju u Francuskoj. U Londonu će

11 Npr. ključ je predstavljao simbol bravarskog zanata.

147