Delo

БРАЋА КАРАМАЗОВИ 11 једино зато, да не ручам са старцем, толико ми је постао одвратан. Да је он сам, ја бих од њега одавно отишао. А што се ти тако узнемирујеш, што ја одлазим? Имамо ми још бог зна колико времена до одласка. Читава вечност времена, бесмртност! — Па кад ти сутра путујеш, каква је то онда вечност? — А шта се то мене и тебе тиче? — засмеја се Иван. Јер ми ћемо ипак имати времена да разговарамо о својој ствари, због које смо дошли овамо? Што ме тако гледаш са чуђењем ? Одговарај: зашто смо се ми овде састали? Да говоримо о љубави према Катарини Ивановној, о старцу и о Димитрију? О иностранству? О кобном положају Русије? — Не, не зато. — Сам, дакле, разумеш зашто Они други имају једно, а нама жутокљунцима остаје друго — нама је пре свега потребно, да предвечна питања разрешимо, ето то је наша брига. Сва млада Русија сад само вековечна питања расправља. И то баш сад, кад су старци сви наједаред навалили да се практичним питањима баве. Јер зашто си ти сва ова три месеца тако жељно погледао на мене, очекујући? Да ме испиташ: „како верујеш? — или можад никако и не верујеш?" — ето на што су се сводили ваши тромесечни погледи, Алексије Фјодоровићу, зар није тако? — Па скоро да је тако, — насмехну се Аљоша. — Ти се ваљда сад мени не смејеш, брате? — Зар ја да се смејем? Како бих ја могао једити мога брату, који ме је три месеца посматрао са таквим очекивањем? Аљоша, погледај право: та ја сам и сам на длаку такав исти мали дечко, као и ти, осим једино што нисам искушеник. Јер како све до данас раде руски дечаци? То јест, неки. Ето, на пример, овака дерна и смрдљива гостиоиица, а они се састали, па засели у угао. Целог живота дотле нису знали један другог, а кад сад изиђу из гостионице, они опет четрдесет година неће знати један за другог... Но па шта, о чем ће они размишљати и говорити, док имају пред собом тренутак у гостионици? О васионским питањима, не друкчије: има ли Бога, има ли бесмртности? А који у Бога не верују, е, ти о социјализму и о анархизму почну говорити, о преради целог човечанства на нов начин, а то ти је један исти ђаво, све та иста питања, само са другога краја. И множина, множина најоригиналнијих руских дечака ништа друго и не раде, него о вековечним питањима говоре код нас у наше дане. Зар није тако? 8*