JUS standardizacija

BROJ 5 DEGEMBAR, 1950

O ISPITIVANJE OSOBINA CREPA

Primerci crepa koji se upotrebljavaju za ispitivanje moraju odgovarati proseku proizvodnje, odnosno isporuke. Uzima se po 10 crepova sa 5 različitih mesta te se podele prema zvuku u 5 skupina, iz kojih se bez odabiranja uzima po 5 komada, ukupno 25 komada, za sva ispitivanja po ovim propisima

Ako treba izvršiti samo neka ispitivanja, broj uzoraka mora biti za 5 komada veći nego šio je poirebno za iražena ispitivam'ja i

Na svaki uzorak treba. staviti potpis ili znak. Ukoliko se ispitivanje me vrši na licu mesta, treba uzorke u čvrstom sanduka dostaviti ustanovi za ispitivanje maferijala, zajedno sa propratnim pismom koje treba da sadrži sledeće podatke:

naslov i adresu stranke koja traži ispitivanje,

naslov i adresu proizvođača crepa,

gradilište i objekat kojem je crep namemnjem,

mesto i datum uzimanja uzoraka

Vrstu crepa, _

količinu crepa iz koje su uzeti uzorci,

potpis ili znak na uzorcima,

osobine (svojstva) koje treba ispitati.

Razvrstavanje uzoraka

U ustanovi za ispitivanje materijala razvrstavaju se primljeni crepovi po zvuku na 5 skupina ; raspodele prema potrebi ispitivanja tako, da se pri ispitivanju svake osobine icrepa koriste podjednako uzorci iz svake skupine

Veličina i oblik

Veličina se utvrđuje na 10 crepova; dimenzije se utvrđuju sa po 2 merenja na karakterističnim mestima; merodavno je veće otstupanje. Mere se zaokružuju na cele milimetre

Iskrivljenost (izvitoperenost) se utvrđuje polaganjem crepa licem na određenu ravan, te merenjem otstupanja jednog ugla od ravni

Iskrivljenost ivica (rubova) utvrđuje se iako, da se na ivicu položi ravnalo (lenjir) te izmeri najveće oltstupanje od pravca

Propusiljivost vode, Ispituje se pojedinačno ma 5 crepova. Uz rubove crepa treba od odgovarajućeg materijala izraditi 70 mm visoke, nepropusne stenke (zidiće). U ovako pripremljene posude, u kojima crep čini dno, nalije se voda do visine 50 mm, računajući od najdubljeg dela crepa ali s tim, da najviši deo crepa bude prekriven najmanje '10 mm; sve se zatim oslavlja u prostoru temperature + 18 do — 920%C i 70% relativne vlažnosti. Posmatranjem. se utvrđuje da li se i u kojem se vrememu pojavljuju vlažne mrlje ilj kapljice ·koje su probile kroz crep pa se ijznalazi vreme kada je započelo kapanje. Ovo ispitivanje praktički traje najviše G sati. Stepen propustliivosti izražava se deljenjem broja 6 sa vremenom koje je proteklo od nalivanja vode do početka kapanja. Smatra se da je crep upotrebljiv, ako pri opisanom načinu ispitivanja prosečno vreme, rnačunaiući od nalivanija vode do početka probijanja kapi, nije kraće od 2 sala (stepen propustljivosti = 6/2 = 3). Pojedmačno probijanje kapljica kroz crep ne sme nastupiti pre 1,5 sata

Postojanost na mrazu. IspituXe se 5 komada vodom natopljenih crepova. Crepovi se najpre osuše pri temperaturi od 105 do 110'C dok se ne posligne stalnost težine. Posle hladenja u suvom prostoru crepovi se težinski izmere sa tačnošću 1 gr. te stave do polovine njihove širine u vodu femperalure 15 do 20% C Nakon 2 sata dolije se voda do 9/4 njihove širine, a posle 22 sata se dolije toliko vode da crepovi potpuno utonu. Nakon loga se izlažu 15 pula smrzavanju pri temperaturi od 5 do —90" C, i to svaki put u trajaniu od 5 sati, Smrznuti se crepovi otapaju 5 sali u Vodi sobne temperalure. Ako se ne pojave bilo kakvi Iragovi smrzavanja, tj. ljuštenje slojeva ili raspadan je, smatra se da je crep postojan na mrazu.

76

77

771 772

78

79

791

&1

82

9 91

911

193

Oštećenja usled smrzavanja mogu se 1 sumnjivim slučajevima utvrditi upoređenjem težine suvog crepa i ponovo osušenog crepa po izvršenom ispitivanju na smrzavanje; gubitak težine ne sme biti veći od 37% IU uverenju o ispitivanju mora se navesti nakon kojeg broja smrzavanja su se pokazala oštećenja

Gvrstoća na udar. Ispituje se na 5 komada suvih crepova. Crep se po:oži na valjkasta ležišta isto kao kod ispitivanja čvrstoće na savijanje, no bez podiožnih

traka za ispitivanje. Sa visine od 25 cm spušta se

na sredinu crepa železna kugla težine 500 grama. Crep se pri padu kug!e ne sme razbiti. Čvrstoća na savijanje. Ispituje se na 5 komađa suvih crepova. Crepovi se pojedinačno stave u stroj za ispitivanje s rasponom ležišta koji je određen u plavi 2—6 propisa za svaku vrstu crepa. Opterećenje deluje u sredini raspona na gornjoj strani crepa, preko naročitog ležišta. Ležišta su valjkasta, prečnika (promjera) 20—30 mm ili prizmatična sa zaobljenim bridovima; dužina im je određena širinom crepa. Od iri ležišta dva moraju biti pokretna u ravni upravnoj (okomitojj) na dužinu crepa. Radi omogućenja ravnomerne raspodele opterećenja treba na donjoj povIšini običnog, ulorenog i ilačenog crepa, po celoj širini, upravno na dužinu crepa izraditi trake od cementnog ili sadrenog: maltera (morta), širine 20, mm, visime 5 mm, na otstojanju koje „odgovara rasponu ležišta. Opterećenje se vrši postepeno, bez udaraca ili potresa, a jednolikim povećanjem od najviše 5 kg/sek Meri se sila pri slomu u kg

Srednju vrednost određuje aritmetička sredina od 5 pojedinačnih rezultata. Minimalna čvrstoća na savijanje je najs:abiji pojedinačni rezultat između 5 ispitanih uzoraka

Izbijanje kreča (vapna). 5 crepova ostavljaju se da leže 2 sata u vodi, nakon čega se, odvojeno, za vreme od 14 dana ostavljaju u prostoru sa 100% relativne Vlažnosti. Za sve to vreme ne smeju se na crepu pokazivati znakovi prskanja, drobljenja ili izbijanja kreča (vapna) .

Izbijanje soli. Sadržaj magnezijevog sulfata određuje se tako da se fino samleveni crep proseje kroz site sa 1600 rupa na cm” i posle ekstrakcijom utvrdi sadržaj MgSOx,, koji ne sme biti veći od 0,05%.

Ovo ispitivanje treba posebno zahtevati i onda kada za ovo ima osnova.

to samo

USLOVI ZA ISPORUKU CREPA

Proizvođačka oznaka. Proizvođačka oznaka je obavezna za sav crep, žiebnjake i slemenjake, s tim da dubina utisnute oznake ne prelazi 9 mm i da je čitljiva. iKod tlačenog (presovanog) crepa oznaka se utsikuje na donjoj površini, a kod običnog (biber) crepa, utorenog crepa, žiebnjaka i slemenjaka ona može da bude i sa gornje strane

Način pakovanja. Pri utovaru u železničke vagone. ili druga prevozna sredstva crep, žiebnjaci i slemenjaci moraju se pakovati u horizontalnim redovima zbijeno, nasatice, potpuno uspravno i u pravci kretanja kola, pri čemu se redovi uz čeone strane kola dobro zaglavljuju slamom, rogozom, kukuruzovinom i sl. Redovi se predvajaju slamom, tankim letvicama ili drugim podesnim materijalom, izuzev kod običnog crepa, gde to nije potrebno

Uzimanje uzoraka u cilju ispitivanja isporučenog crepa, žlebnjaka i s:emenjaka, vrše sporazumno organi isporučioca i naručioca, prema tač. 71

POKRIVANJE KROVOVA

Upotrebljivost oštećenog crepa. Oštećenja crepa, žiebnjaka i slemenjaka sposobnog za upotrebu, ograničavaju se ma sledeće:

Na utorima, na nosovima i ma površinama koje pri pokrivanju nisu obuhvaćena pneklopom, me smeju se pokazivati nikakve pukotine ni druga oštećemjja