JUS standardizacija

| . Y

| STANDARDIZACIJA

2.09

2.19

3.01

3.02

Ambalaža u koju se pakuju srednji uzorci namenjeni ispitivanju mora biti staklena boca od 500 ml zapremine, sa staklenim brušenim čepom ili čistim plutenim čepom omotanim staniolom ili celofanom. GCumeni čepovi se ne smeju upotrebljavati. Boce moraju biti čiste i potpuno suve. Uzorak treba štititi od toplote i direktne svetlosti. Kod dužeg čuvanja boce se obavijaju crnim papirom. Da bi se povećala trajnost uzoraka, boce moraju biti napunjene do u grlo, tj. slobodan prostor ispod čepa treba da bude zbog razlike u temperaturi najviše 10 do 20 mm.

Srednji uzorci namenjeni ispitivanju osiguraju se kanapom za koji je pričvršćen karton (privesak) sa oznakama i zapečate pečatom zainteresovanih stranaka ili kontrolnog organa.

Pečaćenje mora da bude izvršeno na način koji isključuje mogućnost vađenja čepa iz grla boce, a da se tom prilikom ne povredi sam pečat i pakovanje

Svaki srednji uzorak namenjen ispitivanju snabdeven je kartonom (priveskom) sa sledećim podacima: — nazivom i vrstom proizvoda, ;

— nazivom i sedištem proizvođača (prodavca),

— brojem i vrstom pakovanja,

— količinom isporuke za koju se srednji uzorak odnosi,

— registarskim brojem vagona, cisterni i sličnog,

— datumom isporuke,

— datumom i mestom uzimanja uzorka i

— potpisima lica koja su uzimala uzorke.

O uzimanju uzoraka sastavlja se zapisnik u potrebnom broju istovetnih primeraka u koji se unose svi podaci navedeni u prethodnoj tački, kao i eventualna druga zapažanja koja bi mogla uticati na rezultate analize, kao što su vremenske prilike, stanje prevoznih sredstava, mesta sa kojih su uzorci uzeti i slično. Zapisnik potpisuju lica koja su uzimala uzorke.

Ako ugovorom nije drukčije predviđeno, po jedan primerak uzorka sa zapisnikom zadržavaju prodavac i kupac, a treći se primerak čuva za slučaj spora na mestu sporazumno ugoVorenom između

zainteresovanih stranaka. U slučaju uzimanja većeg broja uzoraka, smeštanje i čuvanje uzoraka ugovara se istim ugovorom kojim je postignuta saglasnost o uzimanju većeg broja uzoraka.

Rok čuvanja uzoraka je 90 dana od datuma uzimanja uzoraka.

Metode ispitivanja Pripremanje uzoraka za analizu

Kad ustanovi izgled uzorka i zabeleži sve oznake, analitičar pristupa otvaranju uzorka kidajući pečate koji su do toga časa bili netaknuti. Uzorak se mora kvantitativno preneti u veću posudu ili bocu gde se mehaničkim putem uzorak homogenizuje. Ako u uzorku ima nerastvorljivog taloga, pokuša se sa zagrevanjem uzorka najviše na 55 "C da bi se rastvorili eventualni voskovi. Međutim, ovo se može učiniti posle odvajanja jednog dela uzorka za određivanje isparljivih sastojaka. Za određivanje pojedinih konstanti i to relativne gusfoće, indeksa refrakcije, jodnog broja, saponifikacionog broja i boje, jedan deo uzorka mora da se profiltruje.

Određivanje taloga

100 ml uzorka ulja dobro se izmeša pazeći da se u ulje ne uvuku mehurići vazduha i stavi bez zagrevanja iznad 20 "C u konusnu cev za centrifugiranje (opisano u daljem tekstu ove tačke). Cev se zatim ostavi da stoji u vertikalnom položaju 96 sati na temperaturi 15 do 20 ?C. Posle ovog vremena pročita se zapremina taloga na dnu cevi i talog izrazi u zapreminskim procentima. Cevi za centrifugiranje izrađene su od stakla zapremine 100 ml. Obeležja na cevima moraju biti jasna i čitaju se od dna cevi nagore. U tabeli TI i II date su vrednosti podeoka za svaku skalu poOLI O o otstupanjima. Cevi su kruškastog ili konusnog oblika i moraju ispunjavati ove:

a) Cevi kruškastog oblika moraju imati dimenzije date na sl. 4

Tabela I | : | Najmanja veličina Najveća greška Zapremina cevi, ml podeoka, skale, ml ml O do 15 UO IM 0,03 iznad 1,5 do 3,0 0,5 0,20 3,0 do 5,0 0,5 0,30 _ 5,0 do 10,0 1,0 0,50 10,0 do 25,0 5,0 1,00 25,0 do 50,0 25,0 1,00 i 50,0 do 100,0 50,0 1,00