JUS standardizacija
STANDARDIZACIJA
4.42
4.431
4.432
4.433
4.44
4.441
4.421
4.443
4.45
Zavareni uzorci ispitaju se u svemu prema tačkama 4.33, 4.34, 4.35 i 4.36 ovog standarda s tim, što se za savijanje epruvete prema tač. 4.35 ima nrimeniti prečnik valjka prema JUS C.T3.051 i što se za specijalne namene mogu propisati druge vrednosti ugla ' (napr. za kotlogradnju 180! umesto 1209 odn. 120 umesto 909). Sve površine zavara i po ršine preloma zavara moraju zadovoljavati uslove iz tač. 4.24 ovog standarda s tom razlikom, što se može tolerisati da zbir površine svih grešaka na prelomima svih epruveta iznese najviše 1%i zbir svih površina preloma, a zbir površina grešaka na prelomu jedne (najlošije) epruvete sme da izn>se najviše 300 površine preloma te epruvete. Specijalni ispit za varenje iznad glave
Ovaj ispit može da se polaže u dve varijante pod istim uslovima kao što je propisano u tač. 4.41. Ispit po varijanti a) polaže se po odredbama tač. 4.411, a ispit po varijanti b) po odredbama tač. 4.412, sa otstupanjima navedenim u tač. 4.421 do 4.424. | ·
Sve ostale odredbe tačaka 4.411 odn. 4.412 važe i za ove ispite.
Uzorci se zavaruju u položaju iznad glave prema definiciji u JUS C.T3.001 tač. 6.4, s tim, što se na poseban zahtev interesenata može odrediti da nagib zavara bude do 45%.
Uzorci se zavaruju iz limova debljine 6 do 12 mm, a samo ako ispit treba istovremeno da posluži i kao ispit za zavarivanje debelih limova, za uzorke se koriste limovi one debljine koju će imati materijal koji kandidat treba u praksi da zavaruje.
Sučeono zavareni uzorci debljine do 12 mm vare se isključivo V-zavarom bez pokrivnog korenog varka. Uzorci veće debljine vare se zavarom koji odgovara debljini lima.
Prilikom opita savijanja epruveta, obe epruvete savijaju se tako da teme zavara bude u zategnutoj zoni.
Specijalni ispit za zavarivanje ugljeničnih čelika čvrstoće iznad 52 kp/mm? kao i srednje i visoko legiranih čelika
Ovaj ispit može da se vrši u dve varijante pod istim uslovima kao što je propisano u tač. 4.41. Ispit po varijanti a) polaže se po odredbama tač. 4.411, a ispit po varijanti·b) po odredbama tač. 4.412, sa otstupanjima navedenim u tač. 4.431 do 4.433. Sve ostale odredbe tačaka 4.411 odn. 4.412 važe i za OVE ispite.
Uzorci se zavaruju iz limova od čelika onih kvaliteta koje kandidat treba da zavaruje u praksi. Debljina limova 6 do 12 mm, a samo ako ispit treba istovremeno da osposobi kandidata i za zavarivanje debelih limova tih kvaliteta, za uzorke se koriste limovi one debljine koju će kandidat zavarivati u praksi.
Postupak zavarivanja i termička obrada moraju biti prilagođeni kvalitetu čelika osnovnog materijala, u skladu sa odredbama odnosnih jugoslovenskih standarda za kvalitet čelika, odn. za
- zavarivanje visokougljeničnih i legiranih čelika (ukoliko takvi standardi postoje).
Mehaničke osobine (zatez. čvrstoća i žilavost) i ugao savijanja, ustanovljeni odnosnim ispitivanjem zavarenih uzoraka (po varijanti a) odn. b)) moraju odgovarati tač. 4.411 odn. 4.412, ali ako su drugim standardima ili sporazumom interesenata predviđene druge vrednosti, s obzirom na varivost materijala i namenu zavarenih spojeva, onda moraju odgovarati tim vrednostima.
Specijalni ispit za zavarivanje ukrsnih i preklopnih spojeva. I ovaj ispit ima dve varijante kao što je navedeno u tač. 4.11. |
Prilikom polaganja po bilo kojoj varijanti kandidat ima da izvrši sledeći rad:
Zavariti po jedan uzorak prema slikama 18 i 19, odnosno 21 i 22 JUS C.T3.051.
Dimenzije tačno prema slikama. | ·
Položaj varenja: prema nameni, odn. zahtevu.
Materijal uzoraka: ugljenični čelik garantovano variv, nazivne čvrstoće do 52 kp/mm, odnosno čelik onakve čvrstoće i hemiskog sastava kao materijal koji varilac treba da zavaruje na svom redovnom poslu.
Dalji postupak po varijanti a) je sledeći:
Iz uzoraka se izrežu po tri epruvete, koje se ispitaju zatezanjem. Izrade epruveta, postupak opita i izračunavanje rezultata prema tački 2.31 JUS C.T3.051. Na opitima se mora postići bar 75% najniže zatezne čvrstoće, propisane za osnovni materijal.
Dalji postupak po varijanti b) je sledeći: Zavareni uzorci pregledaju se spoljnim pregledom i proveri se geometriska pravilnost uzorka i kvalitet površine zavara.
Za ocenu kvaliteta rada važe odnosne odredbe tačaka 4.24 i 4.33 ovog standarda. Ugao krakova uzorka po slici 22 JUS C.T3.051 mora da bude u granicama 90 + 2. a
Specijalni ispit za zavarivanje okruglog čelika
Ovaj ispit sastoji se iz sledećeg rada: .
Zavariti uzorak od okruglog čelika X — zavarima prema sl. 10...
Položaj varenja: položen; uzorak se sme obrtati oko podužne ose. vd Materijal uzorka:ugljenični čelik garantovano variv, nazivne ČVrTStOĆeE do 52 kp/mm?, odnosno čelik onakve nazivne čvrstoće i hemiskog sastava kao materijal koji varilac treba da zavaruje na svom redovnom poslu.
Zavareni uzorak preseče se na 2 dela po liniji A—A.
Jedan deo zagreje se ceo ili samo u zoni varenja ( goračem) na temperaturu kovanja i zavareno mesto se iskuje ma polovinu debljine, zadržavajući okrugao presek. Prilikom toga opita ne smeju se pojaviti prskotine, odnosno razdvajanje zavarenih delova.
·Drugi deo oštro se zaseče u hladnom stanju po liniji B—B, prelomi i izvrši se pregled površine pre-
loma i strukture korena. Na površini preloma n» sme biti naprslina, vidljivih nemetalnih uključenja, mehurića, pora ni defekata uvarivanja.
Koren zavara mora biti besprekoran.