JUS standardizacija
informacije ISO
U ovoj rubrici objavljuju se stručne i druge informacije iz informativnog biltena Međunarodne organizaciie za standardizaciju ISO).
175
harmonizacija tastatura mašina za pisanje
Objavljivanje međunarodnog standarda ISO—3243—1975—02—15— Tastatura za zemlje čiji jezici imaju prošireni alfabet, od strane jednog ISO- tehničkog komiteta obrazovanog ođ strane mđunarodnih eksperata*, učinjen je dalji napređak u harmonizaciji tastatura pisaćih mašina.
Ova nova smernica zasniva se na međunarodnim sporazumima koji se odnose na znakove za funkcionalne dirke, na položaj dirki za pisanje i funkcionalnih dirki (ISO/R 1091) i na osnovni raspored za alfanumeričko polje tastature (IISO/R 2126).
Novi standard definiše
— skup i položaj određenog broja alfanumeričkih i nume-
ričkih znakova i znakova interpunkcije, tj. znakova. koji su,
tako reći, u opštoj upotrebi i koji, prema tome, zaslužuju
da budu predmet međunarodne standardizacije;
— skup i položaj znakova, koji, iako nisu u najširoj upotrebi, ipak se koriste, ı prema tome treba da imaju prioritetan
položaj u tastaturi, u slučajevima kada bi ti znakovi bili potrebni;
— položaje specifičnih znakova, tJ. dodatnih slova alfabeta (za nacionalna alfabetska proširenja), u slučajevima kada
* ISO/TC 95 — Kancelarijske mašine
su ta slova potrebna, i/ili položaje izdvojenih dijakritičkih znakova (akcenata).
Ovaj ISO-standard je namenjen korišćenju od strane institucija nacionalnih standarđizacija i drugih međunarodnih organizacija za razvoj standardnih mašina sa tastaturama u čijim Jezicima se traže dodatni alfabetski znaci. U đoglednom vremenu ISO će objaviti dodatak uz ISO 3243, u kome će biti prikazane nacionalne verzije izvedene na Osnovu OVO standarda.
Mašine o kojima je reč u ovom standardu su posmatrane samo u pogledu uzajamnog položaja dirki; standardom se ne propisuju fizički faktori, kao na primer, razmak između dirki, boje tastature, dimenzije ı oblik glava dirki i razmaknice, ili izgled oznaka na glavama dirki. Ovakvi fizički faktori mogli bi, međutim, biti kasnije predmet jednog drugog međunarodnog stanđarda.
Imajući u vidu veliku raznovrsnost jezika koji se koriste širom sveta, nemoguće je naći Jedan Jedinstven raspored za sve znakove, ali se, ipak, može postići visok stepen uniformosti, i mogu izraditi racionalne smernice za položaje slova sa znacima akcenata, položaja dijakritičkih znakova i specifičnih znakova.
U sledećoj tabeli propisani su položaji određenih grafičkih znakova. Brojevi napomena uz nazive tih znakova odnose se na brojeve napomena navedenih u standardu.