JUS standardizacija

obaveza kontrole kvaliteta proizvoda prema Zakonu o standardizaciji

Zoran MILIVOJEVIĆ, dipl. ing.

Referat saopšten na savetovanjima o novom Zakonu o standardizaciji — oktobar — decembar 1977. godine.

Obezbeđenje kvaliteta i saobraznosti proizvoda utvrđenim karakteristikama kvaliteta je jedan od obaveza proizvođačkih i prometnih organizacija udruženog rada koja je propisana Zakonm o standardizaciji. Organizacija udruženog rada je dužna da se pri obavljanju svoje delatnosti (pri projektovanju, konstruisaiju i tehnologiji, tokom tehnologije i u prometu) pridržava propisanih karakteristika kvaliteta i da vrši kontrolu kvaliteta svojih proizvoda i usluga.

Organizacija udruženog rada koja stavlja proizvod u promet obavezna je da, pre nego što

stavi proizvod u promet, proveri da li on odgovara propisanim uslovima i zahtevima. Ista obaveza se odnosi i na organizaciju

udruženog rada koja se bavi uvozom.

Sva ova ispitvanja proizvoda u cilju provere njegovih karakteristika kvaliteta može vršiti sam proizvođač {internom kontrolom kvaliteta) ili druga organizacija udruženog rada koja je registrovana za tu delatnost i koja raspolaže odgovarajućom opremom i stručnim kadrovima. Postupanje po navedenim obavezama prilkom proizvodnje i stavljanja proizvoda u promet kontroliše nadležni organ inspekcije uvidom u dokumentaciju o izvršenom proveravanju saobraznosti karakteristikama kvaliteta za takav proizvod. Ovde je važno napomenuti da se pod prometom u ovom slučaju podrazumeva i promet između osnovnih organizacija udruženog rada u sastavu iste radne organizacije.

Na osnovu Zakona o standardizaciji, primenjivanje jugoslovenskih standarda nije obavezno. Standard postaje obavezan tek onda, kada postoji propis o njegovom obaveznom primenjivanju.

Zakonom o standardizaciji predviđena je i mogućnost odstupanja od jugoslovenskih standarda i normi kvaliteta, pod određenim

uslovima i uz odobrenje Jugoslovenskog za- .

· voda za standardizaciju.

'Međutim, ova odobrenja ne oslobađaju organizacije udruženog rada obaveze kontrolisanja kvaliteta i saobraznosti proizvoda utvrđenim karakteristikama jer se i u ovom slučaju proizvodi kontrolišu da bi se utvrdila veličina odstupanja i da li je ono u određenim granicama.

Zakonom o standardizaciji nije dozvoljeno odstupati od Propisa o tehničkim normativima. Radi bolje preglednosti na slici 1, dati su načini regulisanja obaveza ikoje proizilaze iz jugoslovenskih standarda i obaveza organizacija udruženog rada u proizvodnji i prometu, na domaćem tržištu, odnosno uvozu ili prilikom izvoza. U rubrici 4. navedene su potrebne isprave koje prate proizvode u prometu, a dužnost svih nosilaca obaveza je da u propisanim slučajevima uz odgovarajuće proizvode daju predviđene isprave.

Atest je obavezan u slučaju da je za proizvod, radove ili usluge propisano obavezno atestiranje, a homologacioni list samo za delove, uređaje i opremu motornih vozila i drugih transportnih sredstava na kojima se primenjuju međunarodni pravilnici o homologaciji u našoj zemlji.

Kontrola kvaliteta proizvoda prema propisima o jugoslovenskim standardima, tehničkim normativima i normama kvaliteta je obaveza svih organizacija udruženog rada bez obzira da li je ili nije propisano obavezno atestiranje. Kada je propisano obavezno atestiranje za određeni proizvod onda je obaveza svih organizacija udruženog rada koje ga proizvode da taj proizvod podvrgnu atestiranju i da ga pre stavljanja u promet snabdeju atestom. Atestiranje proizvoda u svrhu izdavanja atesta i izdavanje atesta može da vrši samo ona organizacija udruženog rada koja je registrovana za ispitvanje kvaliteta proizvoda, koja ispunjava propisane uslove i koju ovlasti Jugoslovenski zavod za standardizaciju.