JUS standardizacija

3.3.3 Dopunske mjerne jedinice

Zbog dugotrajne primjene i pogodnosti nekih mjernih jedinica, poređ decimalnih mjernih jedinica, dopuštena je primjena još 26 dopunskih mjernih jedinica.

Od ovih mjernih jeđinica ne smiju se praviti decimalne mjerne jedinice osim sedam nabrojanih u tačci o decimalnim mjernim jeđinicama.

Primjena ovih jedinica je ista kao i dđecimalnih mjernih jedinica.

3.3.4 Primjena novih dopunskih mjernih jedinica

Savezno izvršno veće odredjuje koje se mjerne jedinice mogu upotrebljavati

iako ne pripadaju zakonskom spisku mjernih jedinica.

Izuzetno u pojeđinim oblastima (vazdđušni i željeznički saobraćaj i sl.) mogu se upotrebljavati mjerne jeđinice koje ne pripadaju SI sistemu, ako je upotreba takvih jedinica predvidjena posebnim medjunarodnim konvencijama ili ugovorima koje je potpisala SFRJ.

4. PRAVILA ZA PRIMJENU SISTEMA MJERNIH JEDINICA SI

l. Kađa jeoznaka mjerne jeđinice ista kao oznaka decimalnog činioca, onđa ih treba pisati tako da se izbjegne svaka zabuna. Npr: metarnjutn m·N ili Nm, a nikako mN (milinjutn).

2. Nazivi mjernih jeđinica pišu se fonetski i malim slovima. Npr.: njutn, amper, kulon itd.

3. Iza oznaka mjernih jedinica ne stavljaju se tačke, osim ako se oznakom mjerne jedinice završava rečenica. Npr: m, kg i mm.

4. Proizvod dvije mjerne jedinice obilježava se tačkom kao simpolom množenja. Tačka se može izostaviti kada ne može doći ni do kakve zabune. Npr: V.A ili VA.

5. Oznaka mjerne jedinice stavlja se iza brojne vrednosti odmaknuto za jedan slovni razmak. Npr: 12 km.

6. U nekim oblastima primjene mjernih jeđinica, kao npr. u mašinogradnji, može se dogovorom propisati primjena samo jedne decimalne mjerne jeđinice. Npr: mm. U tom slučaju se iza brojnih vrednosti mjera ne stavlja oznaka mjerne jedinice mm.

7. U prometu robe, na crtežima, na ambalaži, na dizalicama itd,,umjesto riječi "težina" treba pisati riječ masa. Npr: Nosivost dizalice mase 6 t, sadržaj konzerve mase 200 g. itd. Riječ masa se može i izostaviti,

316

pa se može reći nosivost dizalice 6 t itd.

8. Veličina sile se izražava u njutnima ili nekoj drugoj đecimalnoj jedinici njutna kao npr.:vučna sila traktora je 15.000 N, zatezna sila u užetu dizalice je 100 kN itd.

5. PREGLED MJERILA

Prema Zakonu o mjernim jeđinicama i mjerilima, mjerila koja se upotrebljavaju

u javnom saobraćaju (tehnološki proces proizvodnje, poslovanje sa trećim licima, u prodavnicama, pijacama itd.), osim merila za "kućnu upotrebu", podležu obaveznom pregledu rađi utvrdjivanja njihove ispravnosti.

Direktor Saveznog zavoda za mjere i dragocjene metale propisom objavljenim u "Službenom listu SFRJ", odredjuje vrste mjerila za koja je obavezan pregled. Da je mjerilo ispravno potvrdjuje se žigosanjem ili izdavanjem uvjerenja o ispravnosti istog. Mjerila podležu prvom i povremenim pregleđima. Prvom pregledu podliježu nova mjerila ili ona na kojima je izvršena opravka. O tome se stara proizvodjač ili uvoznik, a ako je izvršena opravka onda njihov vlasnik. Povremeni pregled mjerila vrši se u rokovima koje za pojedine vrste mjerila određi naredbom direktor Saveznog zavoda za mjere i dragocjene metale. Ova naredba objavljena je u "Službenom listu SFRJ", broj 29/76. godine. O povremenim pregledima mjeri-

la dužan je da se stara njihov vlasnik prema svom samoupravnom opštem aktu.

Pregled mjerila vrše područne organizacione jeđinice Saveznog zavođa za mjere i dragocjene metale ili neke druge Organizacije uđruženog rađa koje su ovlašćene odđ strane predsjednika Saveznog komiteta za energetiku i industriju.

Pregled mjerila, koja se koriste u tehnološkom procesu rađa, vrše same organizacije udruženog rađa prema svom s amoupravnom opštem aktu i propisu direktora Zavođa i pod uslovom da je njihove etalone ovjerio Savezni zavod za mere i dragocene metale. Ako se izvršenim pregledom utvrđi da mjerilo nije ispravno, organ kontrole ga neće žigosati.i po potrebi

o tome će izdati rješenje.

Troškovi za prealed mjerila padaju na teret proizvodjača, uvoznika ili vlasnika mjerila.

Mjerila koja se po zakonu moraju pregledavati mogu se stavljati u promet ili držati pripremljena za stavljanje u Upotrebu, samo ako su propisno žigosana

ili pak imaju uvjerenje o ispravnosti.

Prilikom vršenja nadzora nađ ispravnošću mjerila, radnici Saveznog zavođa za dragocene metale imaju pravo da ulaze

u prostorije u kojima se mjerila proizvođe, opravljaju ili upotrebljavaju.