Nova Evropa

svojoj bilo slabo nacijonalno, pisci su se obratili narodu, iz grada preneli su pažnju na selo, sa njećovom prvobitnom, primitivnom i nenačetom snagom, Na tome su putu, naravno, francuski uzori postali izlišni, pa se moralo tražiti druge, 1 francuski инсај počeo je odista primetno da opada, a sasvim jasno opažalo se postepeno ali čvrsto i stalno jačanje interesa za rusku umetnost i za rusku dramu, Naturalistički pravac u hrvatskoj drami stvorila je skoro isključivo ruska književnost, uglavnom Lav Tolstoj, i poimence njegova »Moć tmine«, I naturalizam koji je, koncem prošloga veka, zavladao nemačkom pozornicom, pa otud prešao na hrvatsku pozornicu, pojačan je dolemim autoritetom genijalnog ruskog pisca, u doba neposrednog uticaja njedove drame, i »nema sumnje, da Je upravo ta neposrednost impresije uvelike bila odlučna«, veli Oskar Dir {»Savremenik«, 1913, str, 64.). Taj je uticaj bio dubok, i išao je mnogo dalje od puke sličnosti u sadržaju: prenošenje težišta u dušu junaka, traženje uzroka tragičnim sukobima ne u spoljašnjem sudaru dogadjaja nego u duši čovekovoj, stavljanje u središte drame ne spoljašnje zanimljivosti intrige nego duhovni svet i život čoveka, — u tom se ogleda uglavnom Tolstojev uticaj na hrvatsku dramu, a ujedno i posredno, i njedov uticaj, na celu jugoslovensku po-

zornicu, i uopšte na judoslovensku književnost.

Nikolaj I. Fedorov.

Proslava Tolstojeve Stogšodišnjice u

Jugoslaviji,

Stogodišnjica rodjenja Lava Tolstoja proslavljena je, prema našoj skromnoj kulturnoj sredini, dostojno. Dalo se, uglavnom i širom zemlje, dovoljno uvjerljivih dokaza, da je Lav Tolstoj prirastao srcu i duši i širim našim pismenim slojevima; jer se ovaj put svakovrsne manilestacije za Tolstoja nijesu ograničile samo na glavne gradove naše domovine, nego je taj značajan datum u. književnoj i kulturnoj istoriji našao živa odjeka i u inače gluhim mjestima naših pokrajina, Budniji dio naše štampe zabilježio je tu obljetnicu rodjenja većom ili manjom prigodnom komemoracijom, osvrćući se na nju bilo općim pogledom na rad i ličnost Tolstojevu, bilo kakvim prigodnim osvrtom na koje specijalno područje Tolstojeve djelatnosti, A objavljivani su povodom jubileja i pojedini prijevodi Tolstojevih radova, kao i mnogobrojan ilustrativni materijal, koji zormo osvjetljuje Tolstojevu ličnost ili sredinu u kojoj je živio i radio. Priredjen je povodom ove stote obljetnice Tolstojeva rodjenja i lijep niz javnih predavanja, koja se takodjer nisu ograničila na glavne

342