Nova Evropa

Književni pregled. O sovjetskoj književnosti.

Godina 1917, koja je prevrnula čitavo rusko društvo, izmijenila Je i lice književnosti. Njeni korifeji — kao Bunjin, Kuprimn, Merežkovaki, — valovima Revolucije odbačeni su daleko unazad. Aleksandar Blok dao je još svoju besmritnu »Dvanaestoricu«, mo poslije njih zauvijek je zamukao. Gorki, poslije 1917, nije Više ništa veliko mogao da napiše. Revolucija je dala književnosti novu gradju i uzdigla na prvo mjesto novu generaciju pisaca: neki od njih — kao Majakovski, Jesenjin, Kljujev,i drugi, — istupili su književno još moči Revolucije. moseći sobom već tada (osobito Majakovski) atmosferu žarkih Чапа Која ги зе тадјан. To su bili mladi pjesnici,i — što je vrlo karakteristično najčešće seljačkog porijekla (Jesenjin, Kljujev); poslije 1917. oni su prvi kušali dati književni izražaj raspoloženjima Revolucije, ali su morali prepustiti docnijim prozajistima, koji su istupili sa početkom NEP-a, da opišu u svojim romanima i novelama novu Rusiju uzbudjenu i preoranu Revolucijom.

Opisivanje Revolucije išlo je isprva u malom. Značajan početak učinila je grupa mladih pisaca: Vaevolod Ivanov, Mihail Zoščenko, Boris Piljnjak, i drugi, koji su svoj uzor, svoga majstora, vidjeli u Evgemiju Zamjatinu, čije su se prve novele pojavile još prije Rata. U pripovijestima i crticama iz doba Revolucije, napisanim smišljeno i ironično, Zamjatin nije toliko težio da opiše dogadjaje Revolucije koliko da — sa malo detalja, no pažljivo obradjenih, — iskleše komadić nepovratne stvarnosti svoga burnog vremema. Takav način pisanja bio je пајpodesniji da se fiksira šarolika pokreinost zbivanja prvih godina Revolucije (vidi u »Novoj Evropi« od aprila 1937 članak: »Umro Evygenij ŽZamjatin«).

U djelima pripovjedača prvih godina Revolucije, dogadjaji gradjanskog rata daju se samo u općim ikonturama; no zato je u mjima Živo i šaroliko izmiješana stara i nova Rusija. Vječnima u шта djelima ostaju mmogobrojni razgovori, koje su pisci vodili ili čuli na širokim drumovima i dalekim poljima, ma vlakovima 1 na skupštinama, kod kuće i u uredima, usred života ikoji je bio izišao iz redovne kolotečine. Neizreciva bijeda, i za najsmijoniju famtaziju, glad, tifus, nitkovi i entuzijasti, grubost i blagorodna

258