Prosvetni glasnik

346

ПРОСВЕТПИ Г.1АСНИК

Наложени задатак не мучи ик много; нарочито у првој години по^ао је готово никакав. „Дванаест предаванл недељно од по два часа устопице из Повог Завета, затим из прве књиге Иродота, из друге књиге Енеиде и из ирве Еуклида; уз то два часа дневног рада, и све се свршује у иодне или најдаље у један час; никаквог накнадног рада у облику домаћих задатака, стихова иш вежбања. Осредњем ученику није потребно да ма што спрема нарочито; све је он то веК учио, и већ унапред зна предмете предавања готово на памет". Тако празних часова има готово још више него код нас (у Француској) у првој години права. У сличним приликама појединац ваља да буде од природе врло трудољубив и славољубив, па да што више ради, што ће се срести само код најмањег броја. Остали иду за својим склоностима, а овде се баш огледа у пуној јасности разлика у темпераментима измођу Инглеза н Француза. У Француској се темпераменат развија и обелодањује рано; код гимназијалца, који је одвојен од света, затворен и принуђен да седи, развија сс и загрева у дугим часовима досаде уобразиља; опасни ваздух великога града допире чак и до њега; остатак су учинили разговорп старијих и врло разуздана књижевност; он често у својој младићској сујети дра;и, да је часно постати пре времена човеком. Ослобођен од једном и готово изненада и пуштен да без икаквих стега живи сам у великој престоници, он ту наилази на заразу примера, на угодности тога што је непознат, а ио свима јавним местима на искушења која му се нуде. У овом погледу је јавномњење у осталом одвише попустљиво; оно му говори једино у име обазривости и доброг укуса; отворено напада и куди само пијанство, велики разврат, трајне ниске везе из којих се може испилити брак, а трпељиво је и жмури пред безопасним несташлуцима. Једна мати ми је говорила: „Ја знам кад моји синови иду у Анијер (ради проводње), али се чиним као да то не знам". Будите тактични, одмерени и предострожни; и ту као и у другим стварима светска наравственост вам не прописује код нас ништа друго. Младић и не зна да нема горег траћења снаге од тога, да такви одношаји унижују срце, да ће после десет година таквог живота изгубити половину своје воље, да ће у његовим мислима остати као неки сталан траг зловоље и ожалошћености; да ће се његова унутрашња снага смежурати и изметнути. Он се пред самим собом извињује, говорећи сам у себи и тешећи се тобож тиме, да човек треба да окуша од свега, да би све познао. Он се у ствари упознаје са животом, али у исто време то бива понајчешће уз губитак енергије и душевне топлоте као и снаге зарад; кад му буде тридесет година, он није више ни за што друго до да буде чиновник, да живи у покрајини као дилетант или као баштиник од доходака с наслеђених добара. — Колико ја могу судити овде се човек дуже одржава нетакнут, и то најпре с тога, што је већма потчињен