RTV Teorija i praksa

organizacijom spektakla značenjski nadraste makar u nekim bitnim aspektima u njemu transponovana empirijska stvarnost. Otuda, svako ko organizuje spektakl kao poruku mora da se izloži oprečnira tendencijama koje izviru iz same osnove simboličkog znaka, ikoničke predstave, kojom se manipuliše u procesu oblikovanja spektakla; to je s jedne strane tendencija ka distanciranju simboličkog u odnosu na realno, empirijsko iskustvo, a s druge, težnja da se očuva nivo čulne analogije između globalne simboličke strukture i u njoj predstavljene stvamosti kako bi se na toj osnovi obezbedila semantička značenjska dimenzija same poruke, spektakla. Šta više, u meri u kojoj je ikonički znak, slika uopšte u funkciji „doslovnog nosioca smisla” u toj meri je i ova druga tendencija imanentnija, prosto spontano prisutna u procesu oblikovanja spektakla; i tu upravo i leži osnovna teškoča u pokušaju da se kreativnim postupcima nadraste ta iskonska sprega između znaka, ikoničke slike i u njoj predstavljene pojave, čime se prevladava i trajno prisutna tendencija ka mehaničkom udvajanju u spektaklu predstavljene stručnosti. I naravno, ta večito prisutna opasnost ka redukovanju spektakularnog zbivanja, na nivo čisto analogijske ilustracije empirijske stvamosti, može se prevladati jedino preobražavanjem ikoničkih znakova u ikoničke simbole. Time se bar u određenoj meri značenjski distancira ikonički znak od pojave denotirane u njemu i tako do „doslovnog nosioca smisla” preobražava u simbol koji osim što denotira pojavu pribavlja ovoj i konotaciono značenje tj. višak smisla; jer, pripisivati konotaciono značenje ikoničkom znaku znači osposobiti ga da funkcioniše simbolički a ne analoški što je inače njegovo primamo svojstvo; otuda, već sama okohjost da je spektakl, kao pomka obrazovan simbolima sa udvojenim značenjima, ukazuje i na mogučnost oblikovanja jedne globalne metaforičke stmkture kojom se krajnje redukuju tendencije ka mehaničkom udvajanju empirijske stvarnosti transponovane posredstvom spektakla u odgovarajuči simbolički ekvivalent. Naravno, ceo taj postupak je plod jednog dubljeg i kreativnijeg poniranja ne samo u tle socijalnih pretpostavki, u samo empirijsko zbiranje, več još više u složeni svet slika i simboličkih vrednosti koje ove potencijalno nose sobom. Tek se jednom krajnje smišljenom i diskurzivnom logikom prožetom organizacijom slika možemo oblikovati šire simboličke stmkture, odnosno sintagmatske celine, u okviru kojih svaka ikonička predstava, slika stiče osim denotativnog

33