RTV Teorija i praksa

„SocijaUzam je nešto više nego sama ekonomska formacija Ш socijalni sistem: on je sveukupnost društvenog života organizovanog na osnovi društvenih sredstava produkcije. Element tako shvačenog socijaUzma su takođe mehanizmi koji reguUšu ponašanja Ijudi u društvenim situacijama” (str. 30). Društvenu svest autor razmatra kao regulator ponašanja Ijudi u socijaUstičkom društvu više kategorije. On smatra da je ovu pojavu, bez obzira na njen praktični značaj, teško definisati ako se koriste genetski pokazatelji. Autor navodi nekoUko bitnih odUka socijaUstičke svesti; 1) stepen jačanja fundamentalnih principa socijalizma; 2) njena dinamična funkcija u društvenom životu; 3) sposobnost da reaUzuje opšte interese društva; 4) praćenje problema koji se javljaju u ekonomskoj i đruštvenoj praksi; 5) davanje prvenstva ciljevima i obUcima života koji odgovaraju osnovnim idea Uma socijaUzma; 6) prihvatanje moralnih normi po kojima je drugi čovek tretiran kao član velike društvene porodice; 7) ova odUka funkcionalne društvene svesti zavisi od načina na koji se deluje na svest Ovaj problem je u vezi sa problemom javnog mnenja, Navedene odUke socijaUstičke svesti, koje uslovljavaju njenu funkcionalnost, ne iscrpljuju sve moguče iU nužne elemente te svesti, več рге pokazuju da „funkcije društvene svesti moraju biti razmatrane sa raznih tačaka gledišta” (str. 37). Funkcionalnost svesti zavisi takođe od njene strukture. U pogledu svojstava strukture, svest može da bude manje iU više funkcionalna. Kao najvažnije odUke strukture autor navodi; obim, širinu, jedinstvo, formu, tip i trajnost svesti.

Kad određeni elementi svesti onemogućavaju realizaciju socijalističkih ideala, imamo posla sa disfunkcionalnošću, Zato je borba sa disfunkcionalnošču od suštinskog značaja za razvoj socijalističke društvene svesti. Hristo Bonev saradnik Instituta za kulturu u Sofiii, u članku „Mase, publika, auditorij” kritički razmatra neke osnovne pojmove zapadnih teorija sredstava masovne komunikacije, pokazujuči njihovu vezu sa opštom teorijom buržoaskog društva. On ne priznaje, pre svega, pojam „masa” koji je neprikladan za socijalistička društva, a takođe sve modele dejstvovanja sredstava masovne komunikacije u kojima se prihvata da se recipijent pojavljuje kao pasivni predmet manipulacija i da se publika pojavljuje u funkciji sredstava masovne komunikacije. Teorija sredstava masovne komunikacije u Bugarskoj prihvata da se svaki recipijent pojavljuje kao stvaralačka Hčnost koja izabira, a ne prihvata sve, a „proces komunikacije se pojavljuje kao društveni čin između aktivnog subjekta-autora komunikata i subjekta recipijenta. Subjektivnost recipijenta se može izražavati u njegovim programskim preferencijama, Termine „raasa” i „masovni” autor ostavlja samo za označavanje mogučeg obima dejstvovanja sredstava masovne komunikacije. Autor dalje anaUzira pojmove „pubHka” i „auditorij” sa gledišta masovne komunikacije, daje osnovne njihove odUke, ističuči njihove razUke. ,Д)а U anaUza sadržine ispituje prave sađržine? Ana Uza sadržine i značenje” je četvrti ро redu članak. Njegov autor je Ingunde Filau (Ingunde Fohlau) iz Zapadnog BerUna. Odeljak „MaterijaU ispitivanja” donosi članak ,dvlišljenje recipijenata o štampi, radiju, televiziji, knjizi i filmu kao izraz nejednakih šansi ovih sredstava komunikacije u ostvarivanju postuUranih funkcija”.

283