RTV Teorija i praksa

na jezik koji bi televiziji, navodno, bio neophodan da bi uobličila izvesnu ideju, izrazila izvesno osečanje ili predstavila izvesno stanje, odgovor je, neminovno, vrlo jednostavn: pojam „jezika” u smislu u kojem je inaugurisan u umetničkoj teoriji - kao normativnog skupa izražajnih pravila čijom se stvaralačkom primenom postiže željena umetnička ekspresija - potpuno je tuđ televiziji, buduči da ona sama čini jezik, in totto. Ukoliko se, pak, pitanje odnosi na sredstva pomoču kojih televizija uspostavlja i održava komunikaciju sa čovekom kome je informacija upučena, odgovor bi se, u tom slučaju, morao potražiti u okvirima tehničko-tehnoloških svojstava medija; morali bi se, naime, iznova razmotriti principi na kojima se formira elektronska slika, povezujuči se sa čovekovim nervnim sistemom u jedinstven opažajni/opštilni organizam, Pri svemu tome, istina je da televizija danas, buduči da se još uvek nalazi u početnoj fazi svog medijskog razvoja, koristi sredstva, pa i „jezik”, klasičnih umetničkih disciplina. Činjenica da pri tome, u pojedinim slučajevima, čini i pokušaje da ih saobrazi svojim medijskim karakteristikama, pa čak i da ih „supstituiše” na nivou jednog svog, vlastitog izražajnog „ključa”, predstavlja pojavu od marginalne važnosti. Za sada se čini da je to jedini moguči način, utoliko pre ukoliko je zaista teško pretpostaviti da bi televizija - koja se u največoj meri zasniva na efikasnosti i verodostojnosti slikovnog - mogla u ovom trenutku iznači neku zrelu fenomenološku altemativu izražajnim mogučnostima dvodimenzionalne fotografske/filmske slike. Problem, dakle, sa kojim se televizija suočava jeste da postoječa izražajna sredstva definisane elemente vizuelnog jezika stavi u vlastiti medijski kontekst; drugim rečima, da im utisne novi k6d indukujuči, samim tim, ili zahvaljujući tome, i drugačiju vrstu čulne i/ili psihološke reakcije. Jedan televizijski autor, na primer, služeći se krupnim planom kao izražajnim sredstvom preuzetim od filma, mora savršeno dobro predvideti njegovo značenje i njegovu funkcionalnost ne samo sa stanovišta dramskog/ /narativnog toka, već i sa stanovišta njegove medijske reievantnosti; jer, za razliku od fiJmskog autora, njegov osnovni cilj nije više da o izvesnom predmetu stvara iluziju, koju če gledalac, potom, prihvatati kao dovršen,

21