RTV Teorija i praksa

politici (npr. pritisci da se radio oslobodi državne kontrole) očigledno ne zavise samo od (tehnološkog) razvoja radija (značajnog za druge medije) već prvenstveno od specifičnih društvenih okolnosti. Zbog toga smo posebno zadovoljni što imamo nekoliko referata na Kolokviju koji se bave problemima radija u zemljama u razvoju. 7. Zajednički imenitelj koji bi se mogao dati sadašnjem stanju razvoja radija u teoriji i praksi jeste uloga radija u stvaranju (nove) javne sfere i u kapitalističkim i u socijalističkim društvima. Sa teorijske tačke gledišta mogli bismo da govorimo o nekoj vrsti ponovnog otkrića naučne i kritičke misli u oblasti komunikacijske teorije i istraživanja - ideja o kojoj se donekle raspravljalo 1987. na Kolokviju o komunikacijama i kulturi u Dubrovniku, a koja svakako zaslužuje iscrpniju razradu. Sa praktične tačke gledišta radio je čvrsto povezan sajavnom sferom, naročito kroz procese oslobađanja od državne kontrole i razvoja „lokalnog radija" kao alternative privatnom (komercijalnom) i državnom radiju i drugim medijima. U zapadnira društvima državni radio obično se smatra javnim radiom, mada bi, u užem smislu, bilo bolje pripisati ovaj atribut novoj klasi .altemativnih" medija. U svakom slučaju, važnije je imati na umu različite uloge radija u socijalističkim i kapitalističkim sistemima, naročito u odnosu prema štampi. Dok su novine u kapitalističkim draštvima po pravilu u privatnom vlasništvu, što obično nije slučaj kod elektronskih medija, u socijalističkim zemljama ne postoje suštinske razlike između radija i ostalih medija, pošto nema privatnog vlasništva u oblasti medija. Prema tome, i štampani i elektronski mediji mogu da stvore u ovim sistemima alternativnu javnu sferu i to se zaista i radi u nekim zemljama (npr. u Poljskoj, Jugoslaviji). Očigledno da specifična tehnologija nije bitna za stvaranje alteraativnih medija već specifični društveni, politički i ekonomski uslovi koji stimulišu razvoj altemativnog radija, kao i alternativne štampe, televizije ili telematskih medija - alteraativnih u odnosu na dominantne komercijalne, paternalističke ili čak autoritarne medijske sisteme. Prevela s engleskog

Julija Vučić

22