Učitelj

32 Драгослав Н. Јанковић

вилан изговор, правилно изражавање уче деца у усменом разговору. То ће дати и више позитивнијих користи од оних што их учитељи данас постижу нагонећи дете да по неколико пута чита једну те исту реч само да би је правилно нагласило. Дете и само увиђа да је данашњи наставни поступак нешто извештачено и неприродно, па зато на нагласак и изговор пази само онда кад чита; у усменом говору, међутим, дете ретко пази на те ствари. Ово је могао сваки учитељ да запази и то како у својој пракси тако и на себи лично, јер и ми не говоримо тако као што н. пр. читамо; и У нашем читању се осећа извесна натегнутост и неприродан тон.

Сасвим би друга ствар била кад би се на изговор и нагласак обраћала пажња приликом усменог разговора. Природно је да ће онда дете и приликом читања пазити да правилно наглашује и изтовара речи, и да ће опет због тога, ради тога више пажње обраЋати и на саме мисли, на смисао — садржину штива. Опоменимо се само уртаквистичких одељења!

Али као што смо напоменули, методика матерњег језика толико је разрађена да се од многобројних ситница не виде главне и битне ствари; многобројни детаљи су нас заслепили те смо обневидели. А кад се дубље и натенане о свему размисли увидеће се да сви ти многобројни методски захтеви нису ништа друго већ најобичније безразложно цепидлачење.

Извесни педагози захтевају да деца најпре уче читање (као лакшу) а тек доцније писање (као тежу радњу). Овај поступак правда се тиме што је писање тобож тежа радња од читања. Присталице овога гледишта су можда и у праву — можда је „с обзиром на данашњу наставну праксу и у данашњим школским приликама, деци збиља лакше читање од писања. Али мора се признати да је "тај поступак и неправилан и неприродан. Опоменимо се само факта да је првобитно човек морао најпре нешто да напише па тек онда дато што је написао и прочита. Писање се, дакле, раније јавило, па је према томе старије од читања. И сасвим је природно да се и у школи најпре пише, па се тек потом чита. А измени ли се данашње школско уређење и наставни поступак, онда је више него сигурно да ће деци бити много лакше научити да пишу речи и реченице које сама измисле и које потпуно разумеју, него да као данас читају речи и реченице које су други измислили и које деца често уопште и не разумеју, а због чега опет о интересовању