Etnički i demografski razvoj u Jugoslaviji od 1921. do 1991. godine : sveska I

ETNIČKI I DEMOGRAFSKI RAZVOJ U JUGOSLAVUI

XXXVII

rdmice. brojne ili malobrojne (opštine, kotari, srezovi), mogle da pretrpe geografske rromene, one ne pokreću probleme sve dotle dok su ostale u granicama jedne republike ili po krajine. Znamo, medjutim, da je nekoliko srezova, ili opština Prve Jugoslavije podeljeno u Drugoj Jugoslaviji: jedan deo teritorije je pripojen jednoj, a ostali deo dmgoj republici ili Dokrajini. Kako, na žalost, nisam u mogućnosti da kontrolišem na licu mesta pojedinosti, od mene ućinjenih korekcija, to je potrebno ovde izneti koji je broj srezova koje sam morao da podelim i kako sam ihpodelio. Čitaocu treba da bude jasno da će ta sekcija biti suviše tehničke prirode, ali koji se nameće jer može da interesuje izvestan broj istraživača i studenata; koji ce možda sa svoje strane doprineti popravljajući moje proračune. U svakom slučaju, ako se pokaže da neka moja pretpostavka podele stanovništva ednog takvog sreza nije tačna, fa greška ne može da bude od velikog značaja: maksimalno par hiljada. Ali, što je mnogo važnije, za celu zemlju bivše Jugoslavije, za ukupan broj dotične nacionalnosti, rezultat ostaje nepromenjen. Jedinapromena bi se sastojalau tome dabi jedna republika ili pokrajina imala najviše nekoliko hiljada stanovnika više (isto to za neke nacionalnosti), ali u isto vremejedna drugarepublika ili pokrajinaimalabi zatu istucifrumanje stanovnika (i za isto tako manju cifiu odgovarajuće nacionalnosti). Koji suto srezovi, Prve Jugoslavije, koji nisu ucelinipripali jednoj republici ili pokrajini Druge Jugoslavije, nego su podeljeni izmedju dve političke jedinice? - Izmedju Uže Srbije i Makedonije imamo samo jedan srez: Krivu Palanku. - IzmedjuUže Srbije i Vojvođine imamo tri slučaja: podele zemunskog, pančevačkog i sremskomitrovačkog sreza - Izmedju Hrvatske i Vojvodine reč je takodje o dva sreza: iločkom i šidskom. - Izmedju Hrvatske i Bosnei Hercegovine jedan uzak koridor - Neum - dozvoljava Bosni i Hercegovini izlazak namore, alije na taj način hrvatska teritorija podeljena, prekinut je feritorijalni kontinuitet (37).

1. Podela sreza Krive Palanke

Ovaj srez je pođeljen izmedjuUže Srbije i Makedonije. Po popisu iz 1931, godinebilo je ukupno 40.532 stanovnika Od tog broja bilo je 40.032 kojimaje matemji jezik bio srpskohrvatski. Treba podvući đa u to đoba makedonski nije bio priznat kao poseban jezik. Po popisu iz 1921. godine u krivopalaničkom srezu bilo je ukupno 36.66R stanovnika Od toga 35.953 kojima je matemji jezik bio srpsko-hrvalski. Po tom istom popisu bilo je 475 Turaka, a 1931. godine taj je broj pao na 249. ObjaSnjenje tom smanjenju možda treba tražiti u iseljavanju izvesnog broja Turaka u Tursku posle završetka Prvog svetskog rata iz cele

(37) Istorijski, tojebio deo Dubrovačke republike koja ga jepredala Turcima da ne bi imala zajedničku granicu sa Venecijom.