Gledišta

od onoga što želimo, ali što nije dokaz da je u njemu i faktički sadržano sve što smo videli u njemu. lako polazi od nekih realnih elemenata umetnosti, ovakvo hipostaziranje specifičnosti estetske egzistencije umetničkog dela sputava teorijsku misao o umetnosti na znatno suptilniji način nego što to čini grubo zapostavljanje te estetske specifičnosti.” SOCIJALIZAM br. 4/1968.

NAJDAN PASIC: Kritički osvrt na različite koncepcije samoupravljanja; MILOS SAMARDŽIJA: Kamata na poslovni fond i socijalistički ekonomski odnosi; ALEKSANDAR JOVANOVIĆ: Dmštveni sistera i narodna odbrana; MILAN MATIC: Problemi i perspektive izboraog sistema; SLAVKO MILOSAVLEVSKI: Društveno-političke organizai izbori; SERGEJ PEGAN: Izbomi proces i učešće birača; MIJAT DAMJANOVIC: Ostvarivanje načela smenjivosti u izbora poslanika Savezne skupštine; ZDRAVKO MUNISIC: Marksistička filozofija u delu Roža Garodija; itd. NAJDAN PASIC; Kritički osvrt na različite koncepcije samoupravljanja. U idejno-političkom životu našeg društva danas piše Najdan Pašić kao j u praktičnom delovanju ramih društvenih činilaca, dolazi do izražaja čitav jedan spektar shvatanja i ponašanja koja su formalno i deklarativno na idejnim pozicijama samoupravljanja, a koja su u su štini i stvarno oblici idejnopolitičkog i faktičkog otpora realnim procesima društvenog preobražaja na samoupravmm osnovama. Iza šarenila konkretnih oblika u kojima se javljaju razne pseudosamoupravne koncepcije i pogledi na otvorene probleme daljeg draštvenog razvoja moguće je otkriti i utvrditi neke konstantne i uvef prisutne elemente koji otknvaju njihovu zajedničku prirodu, zajedničku stvarnu

pozioiju u odnosu na samoupravljanje kao konretno-istorijski proces. Koncepcije samoupravljanja o kojima je ovde reč imaju dva bitna zajednička obeležja. Prvo, samoupravljanje se posmatra i tretira odvojeno od socijalističkog preobražaja osnovnih produkoionih odnosa, od konkretnog procesa društvenog oslobađanja rada, u kome tek udruženi radnik stiče društvenu poziciju koja omogućuje njegovu transformaciju u samoupravljača. Van tog produkcionog odnosa, koji znači stvamo raspolaganje proizvodom svog udruženog rada i potencijama koje su u njemu otelovljene, nikakva sila ovozemaljska ni država, ni partija, nd prosvećena, humanisdrana elita ne mogu dati radniku prava i svojstva samoupravljača. Ali socijalistički produkcioni odnosi ne samo što stvaraju realne mogućnosti da se preobražaj društva na samoupravnim osnovama prenese iz sfere humanističkih maštanja u sferu istorijske realizacije nego postavljaju i konkretne, objektivno date okvire i granice u kojima se samoupravni odnosi mogu uspostaviti i kretati. U svakom trenutku i svakoj fazi svoga razvoja samoupravljanje kao princip i institucionalna forma društvene organizacdje nosi nužno na sebi pečat stepena razvoja i konkretnih, istorijski uslovIjenih karakteristika vladajućih produkcionih odnosa. Proizvodnja vrednosti i robnonovčani odnosi kao još uvek nužni uslovi i pretpostavke samoupravnog povezivanja proizvođača sa sredstvima za proizvodnju i raspolaganja proizvodima njihovog rada jesu faktori koji determinišu neke bitne karakteristike d unutrašnje protivrečnosti samoupravnih odnosa i u društveno-ekonomskoj i u političkoj sferi. Istrgnuto iz organskog jedinstva s novim produkcionim odnosima iz kojih se jedino može razviti, samoupravljanje gubi realnu životnu snagu i pretvara se ili u normativno-pravne šeme koje uzalud pokušavaju da se nametnu stvamostl, ili u proizvoljne logičke konstrukoije

1059