Gledišta

Ili: „Citajući historijske opise pojeclinih događaja, ja se nikada nisam mogao oteti utisku da je stvarna historija jedno opšte groblje: groblje velikih i malih, bogatih i siromašnih, pametnih i glupih, nežnih i gmbih, lepote i rugobe Ijudske, plemenitosti i sramote, pobeda i poraza. Zar nas nema manje nad zemljom nego pod zemljom? Zar i to ne potvrđuje pravilo da skoro po pravilu manjina gazi po većini? Zašto bismo samo pred smrću bili jednaki? Zar se istorija nije stvarala iza leđa većine? Istorija je jedina istinska tragedija. Ali to je naš jedini Ijudski put, naše traganje, naše iskušenje, naš pad i naše uspravIjanje. Ništa se ne može po smatrati potpuno izolovano izvan nas samih” (str. 27) itd.

vera ikonomova

vera mujbegović

KOMUNISTIČKA PARTIJA NEMAČKE 1918—1923.

institut za izučavanje radničkog pokreta, beograd, 1968. Opredeljujući se za obradu ovog perioda istorije Komunističke partije Nemačke pisac je pošao od činjenice da je taj period višestruko značajan, kako za nemački proletarijat tako i za međunarodni radnički pokret u celini. On smatra da su opšti društveno-politički uslovi posle poraza Viljemove Nemačke bili stvoreni za revolucionarne promene. štaviše, po autoru je poraz ili pobeda revolucionarnih snaga u Nemačkoj dobrim delom odiučivala sudbinu so-

cijalizma u Zapadnoj Evropi. Svoj tematski izbor Mujbegović obrazlaže i značajem KP Nemačke u svetskom komunističkom pokretu po svojoj brojnoj snazi i moralnopolitičkom ugledu. Pored toga, izučavanje ovoga pitanja doprinosi, prema piscu, boIjem osvetljavanju odnosa između KP Nemačke, s jedne, i Kominterne, s dmge strane, a posebno proveravanju vrednosti strategije i taktike Komunističke intemacionale u praksi klasne borbe u najširim razmerama. Pisac je svoje istraživanje suzio na period od 1918 1923, nalazeči opravdano da je to jedna zaokružena faza u razvoju KP Nemačke. U tom periodu KP Nemačke se organizaciono konstituiše i idejno-politički sazreva. Materija je izložena hronološkim redosledom. Uvodna razmatranja predstavljaju jedan širi istorijski pristup temi. U njima je izložena karakteristika nemačkog imperij alizma i radničkog pokreta do prvog svetskog rata i proces obrazovanja nemačke levice u toku prvog svetskog rata i novembarske revolucije. Ovakav pristup omogućuje da se sagleda nastanak KP Nemačke. Tako se, po, piscu, KP Nemačke javlja ~kao rezultat revolucionisanja radničkog pokreta u toku prvog svetskog rata”, a svoje poreklo i „ishodište” ima u idejno-političkoj borbi i teorijskim raspravama marksističke levice protiv revizionizma i kauckijanskog centra u predratnoj socijaldemokratiji i Drugoj interaacionali. Pisac, dalje obuhvata razvoj KP Nemačke od osnivanja, preko istupanja kontrarevolucionarnih snaga protiv spartakizma, borbe 1919 1920, protiv levičarstva, sindikalizma i „nacionalboljševizma”, kontrarevolucionarnog Kapovog puča marta 1920, pristupanja KP Nemačke Kominterni, krize u Ujedinjenoj komunističkoj partiji Nemačke i martovskih događaja 1921, taktike Jedinstvenog fronta u nemačkom radničkom pokretu 1921 1922, do pokušaja

1767