Nova Evropa

niko nije mogao, ili smio, da та паз боуогћ, боуогто Dr. SitonVatson, U isto vrijeme radi Siton-Vatson na organizaciji odašiljanja hljeba zarobljenim srpskim vojnicima u Njemačkoj i Austriji, Hljeb se morao odašiljati preko Švajcarske, Preduzećem upravlja lično njegova žena, gospodja Vatson, Isprva se šalje triput mje= sečno, po 16,000 paketa, dok se pri koncu Rata broj paketa ne podigne na 70,000,

U junu iste godine 1916 hoće da putuje u Rusiju da, kao poznavalac jugoslovenskih prilika, djeluje kod ruske vlade i ruske vrhovne komande, Uoči odlaska, na posredovanje jedne savezničke vlade, oduzima mu зе dozvola putovanja, робјам о što je zbog članka protiv Greja pao u nemilost Ministarstva Spoljnih Poslova, Ali on ne miruje nego, na ustuk talijanskih pretenzija, publikuje brošuru »Italija, Balkan, i Jadran«, pobijajući svako pravo Italije na Dalmaciju i na istočnu obahi Jadrana duž koje živi hrvatski narod,

S jeseni 1916 pokreće organizovanje »Srpskog Društva Velike Britanije« (»The Serbian Society in Great Britain«), u koje stupa lifta britanskih učenjaka i političara, na čelu sa Ser Arturom Evansom, i koje istupa u svakoj prilici za pravednu jugoslovensku stvar,

Ali kako se ni u dnevnoj ni u perijodičnoj štampi nije moglo još slobodno da propovijeda i zastupa pravo na slobodu potlačenih naroda, pokreće Siton-Vatson, u društvu sa Stidom i prol. Masarikom smotru »The New Europe«, koja će u analima Svjetskoga Rata ostati kao najmuževnije slovo najblagorodnijih načela novoga doba. Da su se gromovnici u Parizu nakon Rata, pri zeјепоте stolu, rukovodili načelima Siton-Vatsonovim, Masariko=

· vim, i Stidovim, mi bismo danas uistinu imali — Novu Evropu,

U martu 1917 uzeše Siton-Vatsona u vojsku, besumnje da bi mu oduzeli javnu riječ; ali na protest Parlamenta bude »oslobodjen« i dodijeljen Obavještajnom Uredu, u kome je radio do osnivanja Ureda za Propagandu u Neprij ateljskim Zemljama, Na čelo ovog ureda bio je postavljen Lord Nortklit, коћ рторабапди za Austriju i Balkan povjeri Stidu i Vatsonu. Tu su oni sad radili svim silama da uvjere saveznike o potrebi uništenja Amtstrije, a poslije i na tome da dodje do kongresa potlačenih naroda u Rimu, kome su obojica prisustvovali, Svršetkom oktobra 1918 putuju Stid i Vatson u Pariz, gdje ostaju do marta 1919, unotrebljujući ondje svoje veliko znanje i svoje velike veze u korist Češke i Jugoslavije. -.

Uz ovaj letimičan pregled glavnih Vatsonovih djela za vrijeme Rata, da spomenemo još ponešto, 31, oktobra 1914 držao Je predavanje u Albert Hall-u, i već se tada protivio pristupu Italije u Rat, proročanski tvrdeći da će ona u tom slučaju svakako

44