Nova Evropa

njihovu veroispovest, a gradjanski brak je obavezan za sve gradjane; ostavljeno je slobodnoj oceni pojedinaca da iza gradjanskoga sklope i crkveni brak,

Za katolike, u svim pravnim područjima, sem u Vojvodini, — nevodeći računa o prividnom raskidanju braka usled saznanja njegove prvobitne nevažnosti, naročito zbog trajne nemoći vršenja bračne dužnosti koja je postojala pre sklapanja braka, — vredi načelo, da je brak nerazrešiv, i to nesamo doile dok sa oba bračna druga katolici, nećo i onda ako je jedan od njih, ili ako su čak i oba, prešli po venčanju na drugu koju veroispovest. Punovažna bračna veza može se razvesti samo smrću jednođa supruga, Isto je tako neraskidna bračna veza i onda ako je ma samo jedan suprug u vreme zaključenja braka bio katolik, Može se dopustiti samo rastava od trpeze i postelje, i to u Hrvatskoj i Slavoniji trajna rastava samo zbog preljuba, a povremena ako se jedan od bračnih drugova odmetne od hrišćanstva, ako druša svojega nastoji zavesti na odmetanje od rimokatoličke vere, ili na zločinstvo, ako zlostavljenjem ili zasedama dovodi u opasnost zdravlje i život njegov, ako mu duže vremena zadaje ljute jade, kao i, prema okolnostima, ako ima prilepčivu i dugotrajnu telesnu bolest, Za hrišćane nek atolike, važi u svim pravnim područjima načelo, da se brak može razvesti iz važnih uzroka taksativno navedenih, prema religijoznim pojmovima veroispovesti kojoj bračni drugovi pripadaju. Za pravna područja na kojima važi bivši austrijski opći gradjanski zakonik [{t. j. za Dalmaciju, Istru, i Sloveniju, Hrvatsku i Slavoniju), te Bosnu i Hercegovinu (gde važi samo supsidijarno), ti razlozi jesu: brakolomstvo, osuda zbog zločinstva na kazan tamnice (zatočenje) od najmanje pet godina, zlonamerno napuštanje, postupci opasni po Život i zdravlje, ponovljene teške zlostave, i nesavladiva odvratnost, zbog koje oba supruga traže razvod braka. Izostavljamo potankosti, Ovo načelo i ovi razlozi razvodu braka vrede na tim područjima i za lica koja ne pripadaju nikakovoj veroispovesti, Razvedenim supruzima dopušteno je sklopiti nov brak; ali ne mogu zaključiti punovažan brak s onim licem za koje je dokazima iznesenim pri razvodu utvrdjeno, da je brakolomstvom, podbadanjem, ili drugim kažnjivim načinom, prouzrokovalo izvršeni razvod, Kod Jevreja, u spomenutim pravnim područjima, punovažno zaključeni brak može se razvesti supružničkim uzajamnim slobodnim pristankom, s pomoću razvodnog pisma koje muž daje ženi; s ovim uverenjem moraju oba supruša predstati redovnom državnom sudu, koji nakon obavljenih propisanih formalnosti razvodi brak, Ako žena učini brakolomstvo, i delo se dokaže, muž ima pravo da ženu otpusti od sebe razvodnim pismom i proliv njene volje, ali treba da podigne tužbu pred redovnim državnim sudom.

263