Nova Evropa

njihove revolucijonarne vrline. Ako je i bio po mozgu паsljednik Marksa, po mentalitetu bio je bliži Bakunjinu. Kraj sve svoje izrazite sklonosti ka realnosti i praksi, on je, kao ı svi veliki revolucijoneri u istoriji, bio u svoOJOJ suštini rOmantik; samo ta romantika mogla mu je dočarati viziju nesamo socijalističke Rusije, već i socijalističkog globusa, koji bi imao stvoriti mitos u Svjetskoj Revoluciji.

Ттосјка је tačno zapazio duhovne komplekse Ljenjina: »Ljenjinov snažni idealizam i napeta volja, na oštroj prekretnici iz jedne epohe u drugu, skraćivala je,etape i zbijala tok vremena. On Je vjerovao u ono što je Sovorio. Odredjivanje fantastično kratkog roka od pola godine, u kojem je mislio ostvariti socijalizam, isto Je tako značajan za Ljenjinov duh, Ršao i svi njeSšovi stavovi naspram bilo kojih brigiša svakidašnjeg života. Njegova duboka i nepokolebljiva vjera u velike mogućnosti ljudskog razvoja, za koji treba i mora se platiti svaka cijena u žrtvama i patnjama, bila je uvijek najači podstrekač Ljenjinova mišljenja. Ove refleksije Trockog odnose se na diskusiju oko Ljenjinovih teza godine 1918, kad je više puta došla riječ nato, da će trebati barem nekoliko mjeseca da se socijalizam u Rusiji potpuno provede. Kao svaki romantik, Ljenjin je bio nestrpljiv; nije imao vremena čekati, ni onda kad se njegova neobuzdana volja morala sukobiti sa nepremostivim poteškoćama ruske stvarnosti. On je svoje tek zamišljeno djelo htio da vidi već ostvarenim. U tehnici on je vidio onu magičnu snagu koja će ruski narod izdići na prvo mjesto u svjetskoj privrednoj ı društvenoj konstelaciji. Taj »sanjar elektrifikacijec — kako ба nazva Vels (H. G. Wells) — izradjivao je u mislima elektrifikaciju Rusije Još u vrijeme kad su bjelogardijske armije stajale na domaku same Moskve. Njegov izraziti utilitarizam bio je uvijek nošen nesavladivom čežnjom, koja je pred njim lebdjela kao ideja-vodilja njegova rada. Samo romantik moбао је analfabetskim i praznovjernim gomilama naturavati Jednu naučnu teoriju, koja u najmanju ruku iziskuje treniran mozag i stručnu prednaobrazbu. Kao što je forsirao tehnifikaciju Rusije, tako je forsirao i prosvjetu: za nekoliko sedmic# trebalo Je stvoriti najmoderniju pedagošku organizaciju, koja bi za nekoliko godina potpuno likvidirala nepismeпозе. 286

при