Nova Evropa

Današnja sovjetska književnost.

1, U očekivanju „sovjetske klasike“,

Evropski Rat, i posebno mjesto koje je zauzeo Sovjetski Savez u svjetskom sukobu, otežali su mogućnost neposrednog posmatranja života sovjetskog društva. Ali su nam, kao i ranije, pristupačne bar tvorevine umjetničke književnosti i službene kritike. U skladu s postojećim režimom, te tvorevine, naravno, nisu iscrpna i objektivna svjedočanstva. No i bez obzira na otsutnost slobode, književnost 1 kritika ostali su ipak i u novoj Rusiji, donekle, faktorima društvenog razvoja. Nameće se stoga pitanje: o čemu га2mišlja, o čemu piše današnji sovjetski pisac; što ga podstiče, što on osudjuje; što od njega očekuje sovjetski književni kritičar, neophodni politički komesar za književnost?

Jedanput godišnje — to biva obično pred Novu Godinu — najrevnosniji sovjetski Katoni plaćaju danak starim običajima: vole da nagadjaju o budućnosti, govoreći neusiljeno iskreno. Tako Je bilo i na isteku godine 1940. »Mi poklanjamo dovoljno pažnje konkretnim pojavama našega književnog života; ali veoma malo pažnje obraćamo. onim složenim i dubokim procesima kroz koje prolazi naša književnost«, — priznaje (u članku »Novogodišnja razmišljanja«) J. Rikače v, kritičar oštar i ljut. Medjutim se u sovjetskoj književnosti, po njegovu mišljenju, spremaju značajni dogadjaji: čak se može reći, kaže on, da se umjetnička književnost u Rusiji »nalazi na pragu sovjetske klasike«. Rikačev doduše ne smatra potrebnim da ovo svoje predosjećanje potkrijepi nekim književnim argumentima i činjenicama; ali to isto predosjećanje izrekao je i jedam drugi ugledan sovjetski kritičar, V. Percov : »Približavanje klasičnog doba neposredno je u vezi s konačnom kristalizacijom narodne svijesti o svim pobjedama i kulturnim tekovinama Oktobarske Revolucije«. Samo је to, po mišljenju Percova, još vrlo daleko, jer se danas još ne može predvidjeti ni kakova će biti konačna ocjena Oktobarske Revolucije. Percov је ipak pravilno osJetio skriveno značenje Rikačevljeve misli: ona je usko povezana s predstavom ili s osjećajem, da su seljudi Revolucije smirili, da Je nastupilo vrijeme da se koriste plodovima ljetine.

91