Novi Pazar

Međutim, neuspješno i s velikim gubicima završio je pogrešan i nepotreban napad srbijanskih i sandžačkih jedinica na Sjenicu 22. decembra 1941. godine. Napadom na Sjenicu su rukovodili Vladimir Knežević Volođa i Petar Stambolić, a glavni inicijator napadaje bio Milovan Đilas-Đido. Onje smatrao ..dabi Sjenicutrebalo osloboditi, čija sela imaju dosta stoke, a u samoj Sjenici dućani su puni nama potrebne robe, pa i duvan za vojskir. Napad su izvršili Prvi užički, Sumadijski i Beogradski bataljon. U borbama protiv muslimanske milicije koja je branila grad poginulo je, ranjeno i zarobljeno vise od 100 partizana (52 poginula i 18 zarobljenih). U pismu od 28. decembra Tito je osudio napad na Sjenicu kao politicki nepravilan i vojnicki sasvim slabo pripremljen i izveden, konstatujući da su partizani ovim napadom zaoštrili odnose sa Bošnjacima i dali veliki broj dragocjenih i bespotrebnih žrtava. Ovo je najveći poraz partizanskog pokretau 1941. godini poslije bitke naKadinjaci. 35 Pocetkom februara 1942, srbijanski i sandžački četnici, nedićevska straža i muslimanska milicija, uz italijansku podršku napali su na slobodnu teritoriju izmedu Lima i Uvea. Sestog februara zauzeli su Novu Varoš i prinudili srbijanske partizanske bataljone (od kojih je 1. marta u Cajnicu, formirana 2. proleterska NOU Brigada) i sandžačke partizanske snage, na desnoj obali Lima, da se po velikom snij egu i temperaturi od minus 25 stepeni povuku na Zlatar. Zatim su se 7/8 . februara, prebacili preko Lima u Kamenu Goru, na slobodnu teritoriju između Lima i Tare, odnosno na Meteljku, Cajnice, koje je 27. januara oslobodio pljevaljski udami bataljon „Prvi dcccmbar". Na slobodnoj teritoriji između Lima i Tare reorganizirane su sandžačke snage. Formiran je 1. i 2. Zlatarski i Mileševski udami bataljon, Bjelopoljski i Pljevaljski NOP odred, pod neposrednom komandom Glavnog štaba NOP odreda za Sandžak. 36 U proljeće 1942. godine pocela je tzv. treća neprijateljska ofanziva na slobodnu teritoriju Sandžaka, Cme Gore, istocne Bosne i Hercegovine, ciji je centar bio u Foči. Sandžački partizanski odredi i bataljoni su, bez smjene i odmora, krajnje iscrpljeni, vodili neprestane borbe za odbranu slobodne teritorije Sandžaka. Njihovo daljne zadržavanje na teritoriji Sandžaka je postajalo nemoguće. I krajem maja su počele da se povlace u pravcu Ljubišnje, Tare i Pive. Vrhovni komandant Josip Broz Tito je odlucio, 31. maja 1942, da i u takvoj situaciji, od sandžačkih udamih bataljona stvori jednu udamu proletersku brigadu, a na okupiranoj teritorij i da ostavi manje partizanske jedinice i dio partijskog aktiva, koji će voditi partizanske ratovanje i stvoriti uslove za novi polet ustanka. Tako je formirana Treća proleterska (sandžačka) narodnooslobodilačka udama brigada. Jos 25. februara 1942. godine, kada su u Foci prvi put stigli rukovodioci Sandžaka, zajedno sa rukovodstvom Srbije, Tršo je u svojstvu politickog sekretara Oblasnog komiteta KPJ za Sandžak, Vladimir Knežević Volođa, komandat Glavnog štaba i Milenko Kušić, tada politicki komesar Glavnog štaba, predložili su Vrhovnom komandantu Josipu Brozu Titu „da se sandžački bataljoni ne ukljucuju u sastav Dmge poleterlske brigade, već da ostanu

35 Ljubodrag Đurić, Sjećanja na Ijude i dogadaje, Beograd 1989, str. 61-64

36 Četvrta sandžačka NOU brigada, str. 45-46

23

SANDŽAK ТОКОМ DRUGOG SVJETSKOG RATA

40/2017