Novi Pazar

boraca, od kojih 440 žena i djevojaka. Za sve ovo vrijeme se sistematski njegovao duh о cjelovitosti i jedinstvu teritorije Sandžaka, kao osnov ocekivane autonomije, bez obzira na njen stepen i oblik. Clanovi Izvrsnog odbora sebe nazivaju vladom. 56 Pretenzije cmogorskog partijskog rukovodstva prema Sandžaku ispoljile su se veé nakon povratka cmogorske delegacije sa Drugog zasjedanja AVNOJ-a. Naime, u pismu sekretara Pokrajinskog komiteta za Cmu Goru i Boku, Blaža Jovanovića, od 1. januara 1944. godine, upućenom Oblasnom komitetu KPJ za Sandžak traženo je da se organizacija KPJ za Sandžak pripoji Cmoj Gori, sto bi označilo početak ukidanja posebnosti Sandžaka kao i ukidanje Glavnog štaba NOV i POJ za Sandžak i rasformiranje ZAVNOS-a. Zatraženo je i stvaranje zajednickog Izvrsnog odbora Antifašističkog vijeéa za Cmu Goru i Sandžak. Nešto kasnije (3. januara 1944. godine) Izvršni odbor ZAVNO Cme Gore, kao njen najveći državni organ pokrenuo je inicijativu u svom proglasu о pripajanju Sandžaka Cmoj Gori u jednu federalnu jedinicu" koja bi se zvala „Ста Gora i Sandžak". Samo 44 dana nakon formiranja ZAVNOS-a veé je krenuo pohod cmogorskih komunista za njegovu likvidaciju. 57 Izvrsni odbor ZAVNOS-a i Oblasni komitet za Sandžak, veoma su brzo reagovali, ističući da takve inicijative izazivaju „negodovanje kod Srba". „dok se kod Muslimana uselio strah". i da je ovo svojevrsno prejudiciranje budućeg statusa Sandžaka. Oblasni komitet KPJ za Sandžak je о svom stavu obavijestio pismom 5. febmara 1944. godine Centralni komitet KPJ. Također su odlučno utvrdili, da zajednicki Glavni stab za Cmu Goru, Boku i Sandžak ne treba formirati, već da mora ostati samostalan Glavni stab NOV i POJ za Sandžak. Zanimljivo je da je takav stav zauzet, iako su clanovi Oblasnog komiteta, svi, osim jednog, bili srpske i cmogorske nacionalnosti. 58 Vrlo je brzo reagirao Centralni komitet KPJ, koji je cmogorskom rukovodstvu u pismu od 31. marta 1944. godine, saopštio da su počinili „ozbiljnu grcsku" cinom proglašenja pripajanja Sandžaka Cmoj Gori i da takav stav u odlukama AVNOJ-a пета nikakvo uporište. ~A što se tiče Sandžaka, on će imati onakav položaj za kakav se izjasne njegovi slobodno izabrani predstavnici. U pogledu za Sandžak važi isto što je dmg Tito pisao о Vojvodini u prvom broju „Nove Jugoslav ijc". Nakon ovog poteza Centralnog komiteta KPJ cmogorsko partijsko mkovodstvo vise nije pokretalo slicne inicijative. A Tito je za Vojvodinu rekao u prvom broju „Nove Jugoslavijc" da će ona „dobiti najšim autonomiju, ali pitanje autonomije i pitanje kojoj će federalnoj jedinici doticna pokrajina biti pripojena - zavisi od samog naroda, odnosno od njegovih predstavnika, kada se poslije rata bude ijesavalo о definitivnom državnom uređenju". 59

56 Isti, n.d., str. 67

57 Mustafa Memić, Bošnjaci (Muslimani) Cme Gore, str. 220

58 Dr. Branko Petranović, Položaj Sandžaka u svjetlosti odluka II zasjedanja AVNO.T-a о izgradnji Jugoslavije na federativnom principu, Istorijski zapisi, Titograd 1971, str. 571 59 Isti, n.d., str. 572

29

SANDŽAK ТОКОМ DRUGOG SVJETSKOG RATA

40/2017