RTV Teorija i praksa

procesa modulacije i demodulacije po jednom kanalu radio-veze. Tokom godina razvijeni su sistemi za reprodukciju zvuka i slike sa namerom da se postigne što veća vernost i autentičnost Dalji napredak što vernije reprodukcije zahtevao je da radio-difuzni lanac prenosi ne jedan već više signala. Prva praktična primena ovog koncepta emitovanja - više od jednog signala istim radio-kanalom - ostvarena je pre nekoliko decenija kada je u televiziji primenjen NTSC sistem i stereo u radiju. Ovaj novi koncept za emitovanje više ođ dva signala multipleksnom metodom posredstvom jednog radio-kanala uslovio je da se na mestu predaje pored modulatora koristi i koder, a na mestu prijema pored demodulatora i dekoder. Ovakvi radio-difuzni sistemi omogučuju programska proširenja postojećih servisa, ali i uvođenje sasvim novih, kao što su dodatni audio-programi za koje vlada sve veće interesovanje. Televizijski ili radio-sistem koji prenosi više od jednog programa posredstvom jednog predajnika indicira različite mogućnosti, a danas se u pristupu mogu naznačiti dva rešenja: • programsko proširenje postoječih servisa (crno-beli/kolor program u televiziji, mono/stereo/okružujući zvuk u radiju), i • novi servisi dodati jednom postojećem (teletekst u televiziji i multikanalni radio-prijemnik). Reč je o potrebi uvođenja multikanalnog zvuka u televizijske i radio-prijemnike. DVA PRISTUPA Mogućnost da se dodaju novi servisi postoječem radio-programu javila se u radio-difuznim organizacijama Jugoslavije, naročito u onim koje pokrivaju višejezična područja (Novi Sad, Skoplje i Priština). Mogučnost da jednu TV sliku prati tri do pet različitih audio-programa naročito je pogodna u ovim regjonima. Međutim, i u oblasti radio-prenosa multikanalni koncept za prenos četiri signala istim predajnikom, iako za početak u nešto ograničenijoj formi nego multikanalni koncept u televiziji sa četiri signala, je takođe interesantan. Zbog toga je na sl. 1 (televizija) i sl. 2 (radio) pretpostavljen isti koncept u programskom ostvarenju i to tako što su brojevima od I do IV obeležena četiri niskofrekventna signala koja se dovode na audio-koder.

169