RTV Teorija i praksa

govorljiv - može da razori svaku estetsku iluziju, naročito ako odudara od opšteg ritma radnje. Najzad, poetska sažetost odgovara televizijskom opštilu i načelno - njegovoj svedenoj, geštaltu bliskoj slici (kako podučava Makluan), njegovom brzom smenjivanju slika, akcenata i raspoloženja. Rečju, sažetost iskaza nužna je da bi se ritam televizije pratio odgovarajučim tekstom, te se tako ostvarila ona prekomernost, preobilnost - ili, da ipak upotrebim onu groznu reč, redundantnost - koja je porazna u svakom opštilu sem televizije, a u ovoj je neophodna zbog prirođene joj hladnoće. Kao i u slučaju prethodnog tipa tekstova, treći se zahtev gotovo automatski ispunjava zadovoljavanjem prva dva. Estetički zaista zadovoljavajući i poetski sažet tekst prevoda biće übedljiv ako i nemogučno uspe da učini verovatnim, ali uza sve to mora da buđe tačan, jer slika počesto razori iluziju stvorenu tekstom, ako je u sadržinskom raskoraku s njim. Tačnost je osobito nužna u prevodima titlova u nemom filmu, na primer, a ne da se čuvena Čaplinova komedija ~na dve rolne” Easv Street (Zezačka ulica, recimo) prevodi kao Mirna ulica, ada se titl u tom filmu koji glasi jr A needy but deserving family” (Potrebita ali poštovanja dostojna porodica) prevodi kao „Siromašan a žudi za porodicom”. Sporno pitanje priređivanja (adaptacije) stalno se nameče u prevođenju za televiziju. U prva dva tipa sadržina nikakvog priređivanja ne sme biti, dok je ono nužno u prevođenju umetničkih tekstova. Međutim, pošto je televizijski rad kolektivno pregnuće, najčešće je teško razlučiti koje su intervencije prevodilačke, a koje uredničke. Kako iskustvo uči, biva da urednik redakcijom popravi tekst, učini ga prikladnijim slici i svrsi emisije, ali se dešava i suprotno - da svojim intervencijama urednik načini haos u inače primerenom i estetički zadovoljavajućem prevodu. Ne treba smetnuti s uma ni činjenicu da su televizijske i filmske adaptacije klasičnih ili poznatih književnih dela najčešće plod autora izvornih formi, te da prevodilac samo sledi scenariste i pisce dijaloga. U ovom slučaju opredeljivanje između korišćenja već postoječeg prevoda (koji se za datu svrhu priređuje) ili novog prevođenja postojeće dijalog-liste ili tonskog zapisa mora se ostaviti zajedničkoj brižljivoj proceni urednika i prevodioca. Čini se da je bolje koristiti uvedene, klasične prevode temeljnih dela (recimo, Knjige o Jovu) uvek kada i autori

142