RTV Teorija i praksa

Ovaj momenat individualiziranja konsumenta spektakla od prvorazrednog je značaja za razvoj ne samo potrošača nego i za predstavljeno djelo koje postaje bliže, intimnije i realističkije i - što je najvažnije - djelo koje, uslijed istinitosti (ili privida istinitosti) što ga daju informativne emisije, zadobija snagu i kvalitet neporedvog dokumenta. Televizijska se slika prihvata kao realnost, filmska slika samo kao uslovna istina, kao kino. Film je, uvijek, spektakl brižno građene i minuciozno dotjerivane realizacije čitavog niza sižea koje njihovi autori nastoje predstaviti kao djelo čije unutrašnje koordinate odgovaraju dubokoj suštini realnosti: u filmu jure stvarni vlakovi, pucaju istinske puške, ulazi se u konkretne zgrade građana od cementa i željeza. Taj elemenat nepatvorene realnosti kompromitiran je, međutim, kinematografskim izlaganjem fabule, koncepcijom pričam-ti-priču, glumcima što tumače uloge za koje znamo da ih je dotjerala i kreirala imaginacija autora filma. Televizija razotkriva to uslovno pravilo pristanka na igru: kad se bilo kakav (kinematografski) film projicira na televizijskom ekranu, ono što nas u prvom redu frapira jeste očiglednost velikih sredstava stavljenih na dispoziciju realizatorima filma, jedna vrsta predimenzionirane realnosti, podešavanje konkretnog svijeta potrebama fabule i ideje, jednom riječju - artificijelna stvarnost: sve postoji ali postoji zato što je napravljeno da postoji da bi se pokazalo kako postoji. Televizijski ekran ne samo što, svojim umanjenim dimenzijama, svodi proporcije takve filmske fabule i njenih izražajnih sredstava u razmjere koje očigledno svjedoče o predimenzioniranosti tako koncipirane slike svijeta, nego, s druge strane, dokumentarnim karakterom, imanentnim televizijskoj slici, otkriva ispraznost kinematografskih tendencija da izraze integralni totalitet realnosti. Projekcija filmskih filmova na televizijskom ekranu oduzela je kinematografiji ono što je ova smatrala svojim najznačajnijim dostignućem: neporecivost istinitosti slike koju je film težio plasirati kao konačno i indiskutabilno svjedočanstvo i upravo zbog toga filmovi (filmovi pravljeni za potrebe velikog platna) djeluju tako siromašno na katodnoj TV cijevi, i to uprkos svoj pretencioznosi upotrebljenih sredstava.