Vojin

'ГАКТИКА

107

тра1у , и кот су дакле за дужу одбрану у напред опредељени, или за затварање кланаца и разних прелаза. Редко су се имале какве повеће користи од таквих утврђених ноложа1а; или што неприГатељ у сасвим другом правцу нападне и тако приуготовљени централни положаш некористни постану, или што шанчеви хрђаво постављени беху; обично у много умаљено1 размери. Тако код Бородина и Бауцена. С тиме су дакле на неки начин ушанчени ноложаш мање употребителни постали, ко1е на сваки начин и у тако брзом вођењу рата има основа. Но ипак несмеду се никако одрећи велике користи, ко1е неколнко добрих шанчева могу принети ; и сигурно је, да би нека одбранителна борба сасвим другачше испала, да су неке такве тврде точке трупама бранитеља за заштиту служиле. 1ак какав редут на висинама иза Мекерна по сво1 прилици учинио би носледњи напад пруских трупа безуспешним, К01е крвавом битком у Мекерну сасвим ослабљене беху. Наполеон 1е редко чинио употребе од пољске ФортиФИкације; обрана ни1е му била у карактеру, и будући је он свагда инициГативу имао, то 1е и могло битн без тог помоћног средства. Но онет где се 1е могао користити са пољском ФортиФикацитм, употребљавао ју 1е увелико. Његова одбранителна линша од Остероде ко1а имаше да заклања обсаду Данцига 1807. ошанчење Добаве 1809 , ошанчења Нарлза и Држђана поучљиви су примери. Главна корист ошанчених иоложа1а лежи у томе, што мања пехота и артилерта концентрирана на 1аким точкама дугачак Фронт може да брани; ако 1е