Filatelista

34 =M>”5o0gl i i e JJ aa aa a aa LR KG E ——~,I

železnički stanični štambilji, a u ponekim mestima i zaostali mađarski poštanski žigovi. Smatram da je upotreba ovakvog šarenila u poštanskom saobraćaju ne samo ncuobičajena i neobična, nego je iz istorijskog ugla interesantna i predstavlja istorijski materijal poštanske službe, a iz filatelističkog ugla veoma interesantan i zahvalan materijal za obradu, pa je potrebno pisati o ovoj anomaliji a pogotovu istraživati, da bi se saznao obim ove materije iz istorije poštanske službe.

Ovim putem bi bilo najpotrebnije da se zainteresuju specijalni sakupljači poštanskih žigova iz krugova filatelista, jer ovaj materijal ili područje još nije obrađen niti dovoljno istražen. Kako je došlo do ovako šarolike upotrebe različitih žigova na teritoriji Bačke posle oslobođenja tih krajeva?

Mađarske okupatorske vlasti, odmah po okupiranju ovih teritorija, pokupile su s celog okupiranog područja sve poštanske marke i žigovc predratne Jugoslavije ı zamenili ih mađarskim žigovima i markama. Ranije je već opisano da je postojao vakuum od jedne sedmice tj. od okupacije 11.4. a da se već 19.4. počelo sa korišćenjem mađarskih poštanskih žigova na okupiranoj teritoriji u 11 mesta sa markama od 10 i 20 f. (Mađ.kat. 636, 638) sa pretiskom DELVISSZATER (jug se vratio) kat. 688, 689. Pretisak kod marke od 10f. je crven a na marci od 20f. pretisak je crn. Novi mađarski poštanski žigovi su obezbeđeni za sledeća mesta : Ada, Apatin, Kula, Novi Vrbas, Novi Sad, Palanka, Senta, Stari Bečej, Subotica iz Bačke, ı u Međumurju Čakovec je dobio takođe novi mađarski žig.

Ovi žigovi su bili u potrebi kraće vreme, ali je bilo ı izuzetaka, isključivo u mestima na koja su glasili žigovi. Marke-prežigosane upotrebljavane su do utroška celokupnog tiraža na celoj teritoriji Mađarske. Posle povlačenja ovih žigova u promet su pušteni novi Žigovi sa mađarskim tekstom, a ovi ostaju u upotrebi celo vreme dok je okupacija trajala.

Povučeni žigovi predratne Jugoslavije, koji su zaplenjeni prilikom okupacije, isprva su bili pohranjeni u Direkciji pošta u Segedinu, a kasnije su prebačeni u Generalnu direkciju pošta u Bidimpeštu u Skladište materijala (Anyagcikkraktar). Jednom delu žigova u ovoj zvaničnoj instituciji se gubi trag. Do sada, po mom znanju, nije poznato kako su mogli nestati povučeni žigovi iz ovakve ustanove, kao što je Generalna direkcija pošta!

Konačno stiže oslobođenje! Na celoj oslobođenoj teritoriji Bačke zatečeni su poštanski žigovi sa mađarskim tekstom, kao ı jedan deo mađarskih poštanskih maraka. U ovakvim uslovima nije se mogla organizovati poštanska služba u celokupnom opsegu. Nedostatak maraka i žigova ograničila je poštansku službu samo na telefonski saobraćaj ı brzojavnu službu. Paketska i pismovna služba u početku uopšte nije funkcionisala. Oslobođenjem sve većih teritorija iskrsla Je potreba za uvođenjem pismovnih i paketskih pošiljki. Ali kako, čime ı na koji način?