Gledišta

-ekonomsku osnovu socijalističke robne proizvodnje i determinišu je kao istorijski novi oblik robne proizvodnje 4 ). 2. RADNI KOLEKTIV KAO SOCIJALISTIČKI ROBNI PROIZVOĐAČ Rečeno je već da u uslovima socijalističke robne proizvodnje jedino Ijudski rad predstavlja osnovu upravljanja i prisvajanja. Međutim, ako detaljnije preciziramo o kakvom je Ijudskom radu reč, dolazimo i do odgovora na pitanje: ko se u uslovima socijalističke robne proizvodnje mora pojavljivati kao robni proizvođač? Poznato je da socijalistička robna proizvodnja istorijski nasleđuje kapitalističku, stoga i zatiče određeni nivo razvijenosti proizvodnih snaga. Taj nivo proizvodnih snaga karakteriše mašinska proizvodna tehnika, tj. tehničku osnovu socijalističke robne proizvodnje ne predstavlja ručni već mašinski rad. Marks je još dokazao da mašinska tehnika nužno zahteva kooperativni, tj. kolektivni rad neposrednih proizvođača, jer samo takav rad omogućuje da se sredstva za proizvodnju koja se zasnivaju na mašinskoj tehnici uspešno i koriste za ono čemu su namenjeni, tj. za proizvodnju materijalnih dobara. Ovo, dakle, znači da Ijudski rad u oblasti materijalne proizvodnje na ovakvom stupnju razvijenosti proizvodnih snaga mora imati oblik kolektivnog, tj. udruženog rada neposrednih proizvođača. Stoga u uslovima socijalističke robne proizvodnje neposredni proizvođači, ne kao izolovani pojedinci, već jedino udruženi sa drugim pojedincima, tj. kao članovi nekog radnog kolektiva, mogu aktivno delovati u proizvodnji, odnosno proizvodno raditi, te samo na osnovu takvog udruženog ; rad a mogu upravljati sredstvima za proizvodnju (koja su društvena svojina) i zajednički prisvajati rezultate toga udruženog rada. Stoga je i razumljivo da se u uslovima socijalističke robne privrede kao samostalni nosioci svih bitnih odluka o proizvodnji, raspodeli, razmeni i potrošnji mora pojaviti upravo radni kolektiv kao celina, odnosno jedino on može delovati kao soc ijalistički robni proizvođač.

0 Slično je ovo rečeno i u članu 6. Ustava SFRJ: "Osnovu društveno-ekonomskog uređenja Jugoslavije čini slobodan udruženi rad sredstvima za proizvodnju u društvenoj svojini i samoupravljanje radnih Ijudi u proizvodnji i raspodeli društvenog proizvoda u radnoj organizaciji i društvenoj zajednici."

1302

DR MILADIN KORAC