JUS standardizacija

Površina i spoljni izgled

Površina proizvoda obuhvaćenih ovim standardom mora biti glatka i čista, bez površinskih grešaka kao što su Sdepeı tine, ljuske, mehurići, brazde od vučenja ili presovanja, i drugih mana koje nepovoljno utiču na upotrebljivost, prerađu i korozionu otpornost materijala. Manje pojedinačne površinske greške mogu se odstraniti mehaničkom obra-

dom, pod uslovom da se ne prekorače granice dozvoljenih odstupanja mera i da se time ne utiče na uporebljivoSi proizvoda.

Oblik, mere i mase

Oblici, mere, dozvoljena odstupanja mera i mase proizvođa obuhvaćenih ovim standardom, moraju odgovarati podacima navedenim u sledećim standardima: JUS C.C3.030, JUS C.C3.031, JUS C.C3.034, JUS C.C3.035, JUS C.C3.036, JUS C.C3.037, JUS C.C3.200, JUS C.C3.201, JUS C.C3.202, JUS C.C3.203, JUS C.C3.204 i JUS C.C3.205.

Profili i šipke izrađuju se u fabrikacionim dužinama od 2000 do 5000 mm ili u fiksnim dužina, a žica u fabrikacionim – :

dužinama.

Mere, tolerancije mere i mase ovih proizvoda drugih oblika nenavedenih u ovoj tački, ukoliko se ne obuhvate drugim standardima, određuju se ugovorom između proizvođača i poručioca.

Opšte karakteristike i namena

Proizvodi obuhvaćeni ovim standardom prirodno su otporni prema koroziji i dobre su plastičnosti u svim stanjima materijala, osim u opružno tvrdom stanju.

Prema tome, upotreba ovih proizvoda ograničava se, uglavnom, na izradu predmeta i konstrukcija kod kojih su od primarne važnosti otpornost materijala prema koroziji i svetao i sjajan izgled, a od drugostepene važnosti mehaničke osobine materijala.

Kod ovih proizvoda otpornost prema koroziji raste, a mehaničke osobine neznatno opadaju, idući prema čistijim vrstama aluminijuma. Proizvodi obuhvaćeni ovim standardom izrađeni od aluminijuma Al99,0 upotrebljavaju se, uglavnom, za opšte svrhe, a od aluminijuma Al99,5 i čistijih vrsta, u hemijskoj i prehrambenoj industriji, brodogradnji i slično.

Proveravanje kvaliteta

Obim ispitivanja

Pri proveravanju kvaliteta materijala, jedna isporuka proizvoda obuhvaćenih ovim standardom svrstava se u skupine iste vrste osnovnog materijala, istog oblika i stanja materijala i istog preseka.

Na svakih 500 kg ili otpočetih 500 kg iste skupine proizvoda pojedinačne mase iznad 0,3 kg/m, adbi na svakih 250 kg ili otpočetih 250 kg proizvoda pojedinačne mase do 0,3 kg|m, vrši se po jedno ispitivanje zatezanjem.

Ne ispituju se zatezanjem isporuke kod kojih masa odabranih proizvoda za ispitivanje iznosi više od 0,5% celokupne isporuke.

Ukoliko se prilikom prvih ispitivanja ne postignu zadovoljavajući rezultati, izvršiće se ponovna dva ispitivanja na uzorcima uzetim od druga dva proizvoda iste skupine. Ako bilo koje ponovno ispitivanje ne zadovolji, dotična skupina proizvođa smatra se kao neispravna i odbacuje.

Ako se proizvodi odbačenih skupina mogu naknadnim podesnim postupkom popraviti, proizvođač ima pravo da odbačene skupine posle popravke predloži za ponovan prijem.

Uzimanje uzoraka

Pojedinačni profili, odnosno šipke, odnosno koturovi žice za ispitivanje zatezanjem odabiraju se nasumce.

Iz šipki isecaju se uzorci u pravcu ose iz kojih se uzimaju epruvete i to:

— kod šŠipki preseka iznad 2000 mm?, na 1/3 dijagonale, odnosno na 1/3 prečnika preseka;

— kod šipki preseka iznad 500 do 2000 mm?, iz sredine preseka; –

— kod šipki do 500 mm? iz sredine preseka ili se sam uzorak bez obrade može koristiti kao epruveta (tehnička epruveta). O

Metoda ispitivanja

Kontrola površine i spoljnog izgleda vrši se golim okom, uz eventualnu upotrebu lupe u sumnjivim slučajevima.

Kontrola mera i tolerancija vrši se odgovarajućim sredstvima za merenje.

Ispitivanje zatezanjem

Za postupak ispitivanja kao i za oblik, dimenzije i način izrade epruveta merodavan je standard JUS C.A4.102.

Ispitivanje tVrdđdoćć po Brinelua

Ispitivanje se vrši prema standardu JUS C.A4.103 odgovarajućom silom utiskivanja koja odgovara tvrdoći proizvoda koji se ispituju. Srednja vrednost tvrdoće dobijena od 5 merenja sa 5 uzoraka, smatra se kao tvrđoća proizvoda.