Nova Evropa

državnu upravu, jer bi na taj način prištedila mnogo na činovništvu i uredima, Znatnu korist imade, osim toga, država i od novca koji se sabira kod čekovnog ureda, jer joj ovaj stoji na raspoloženju, uz jeftine kamate a i beskamatno, lako je, naprimer, prema službenom saopštenju Ministarstva Pošta, poštanska uprava imala kod čekovnog ureda u Ljubljani kroz godinu 1920 zajam od 60,000.000 kruna, Kao poštanska štedionica u bivšoj Austriji, tako će moći i čekovni aredi kod nas pomagati kod emisije državnih zajmova, te će time prištediti državi skupe bankovne provizije, Dalje, poštanski čekovni uredi mogu ulagati svoje novce i u državne papire, čime se stabilizuje tečaj državnh zadužnica, Svote koje se ulažu u čekovnom prometu ogromne su, Evo nekoliko podataka, Kod poštanske štedionice u Beču bilo je uloženo od uvedenja čekovnogš prometa [1884] do konca februara t, 6., preko 560 milijardi kruna, od kojih otpada na klirinški promet 275 miljardi, Kod naših triju zavoda bilo je uplaćeno u samoj godini 1920 preko 5 milijarda i 500 milijuna kruna, a ulošci kod nas već se sada približuju svoti od jedne milijarde kruna mesečno, iako je čekovni promet uveden zasad samo u krajevima bivše austro-ugarske monarhije bez Dalmacije,

Sada se radi na tome, da se čekovni promet proširi na čitavunašu državu, dakle i na zemlje gde pre nije bio uveden (Srbija i Crna Gora), O tome postoji štampana osnova zakona, prema kojoj bi se imalo u Jugoslaviji osnovati u državnoj upravi, a pod državnim jamstvom, državna štedionica sa nazivom »Poštanska štedionica Kraljevine Srba-Hrvata-i-Slovenaca«, koja bi se bavila poslovima predvidjenim u označenom zakonu, a sedište te štedionice bio bi Beograd, Njoj bi bili podložni za vršenje čekovnogš 1 ргеdoznačbenog [{žiro) prometa, poštanski čekovni uredi, koji bi se imali otvarati po naredbi ministra pošta i telegrafa, nakon njegova sporazuma sa ministrima finansija i trgovine i industrije, prema potrebi prometa, u glavnim tržištima države, Time bi se uzakonila postojeća decentralizacija čekovnog prometa ; dapače ova služba bi se još više decentralizovala, jer se namerava, osim postojećih triju zavoda, otvoriti još dva ili tri takova zavoda, Svezak, koji sadržava pomenutu osnovu zakona, o uvodjenju poštansko-štednog i predoznačbenog prometa u našoj državi, sadrži još i obrazloženje iste osnove. U njemu se dolazi do zaključka, da je decentralizacija žiro-prometa (klirinško#) od potrebe samo onda, ako ima tako veliki broj učesnika da bi centralističko vodjenje tekućih računa poradi prometfnih i gospodarskih prilika zatezalo poslovanje; inače da je kod centralizacije taj promet mnogo pregledniji i da pruža više mogućnosti za izravnanje tražbina putem knjiženja, Glede čistog čekovnog prometa {a pod njim razumeva ovo obrazloženje čekovne isplate u gotovu) dolazi se do zaključka, da je za čekovni promet počfodniji sistem decentralizacije, barem glede vodjenja tekućih računa. — Mi se ne slažemo sa mišljenjem ovog obrazloženja (da bi kod nas bilo potrebito više zavoda za obavljanje čekovnog prometa), pa je pisac ovoga članka svakom prilikom radio na tome da se dodje do centralizacije čekovnog prometa fuzijom postojećih friju zavoda u jednom. zavodu

105

j ||} | | | | | | | |