Nova Evropa

· zakonu brojne, ekonomske, a otuda i kulturne nadmoćnosti, Nije beznačajno utvrditi, da su i Crna Gora i Šumadija u svojoj osovi, zbjegovi formirani od predstavnika iz svih krajeva koje naseljava naš narod, kojima je vladala Turska, a u 19, i 20, vijeku i onih kojima je vladala Austro-Ugarska, U ovom razvoju borbe naše nacije u novom dobu, za pribiranje svih marodnih dijelova, za oslobodjenje i ujedinjenje sva tri jugoslovenska plemena, jasno se naziru etape istorije formiranja naše srednjevjekovne države, I u Srednjem Vijeku počeli smo iz šumovitih predjela Tare i Lima i Zetskog Primorja {Crna Gora), da završimo na Dunava (Srbija), Spriječena u svom prirodnom razvoju i pribiranju svih marodnih dijelova nenadnom poplavom iz Azije, u 15, vijeku, skoro satrvena nacija počinje opet, odmah poslje katastrofe, iz svoje prvobitne polazne tačke, sa svog praizvora odakle je počela u 9. vijeku, sa svim mukama i posrtanjima koja su „pratila formiranje stare države, »Uskrsnuća ne biva bez smrti«. Novo doba bilo je blagoprijatnije za našu naciju. Prirodni proces širenja i sabiranja, ujedinjenja пасјје, паз по prekinut, i vraćen u svoje prvobitne početke istorije državnog formiranja, u 15, vijeku, ovoga puta je srećno završem, Zadovoljen je jedan prirodan nagom jednog organizma, koji hoće da živi i da se razvija bez tutora, bez tudje, nameinute volje,

Crna Gora, odnosno onaj dio nacije koji je živio i djelao na zemljištu koje obuhvata pojam Crne Gore, u obim velikim istorijekim procesima: izrade nacijonalne ideje, duše, i stvaranja nacijonalne države, igrala je nesumnjivo prvenstvenu ulogu sve od početka do stavljanja posljednjeg kamena izgradjene narodne zgrade, I u najfragičnijem, i posljednjem perijodu rvanja za slobodu nacije, Crna Gora je ispunila svoju dužnost,

Crna Gora je stvarno stupila u ratno stanje 1911 godine, od pomate Arbanaške Bune, na mjenim istočnim granicama, protiv Turskog Carstva, Iza ovog je nastupila znamenita 1912 Bodina, koja je domijela oslobodjenje onim dijelovima mašeg naroda koji je preživljavao posljednje dane pod vlašću izandjalog Otomanskog Carstva, U 1913, taj rat s Turskom je završen, da se odmah poslije njegova završetka ukrsti mač medju dojučerašnjim saveznicima na krvavoj Bregalnici, A od Bregalnice do istorijskog Vidovdana 1914 godine prošlo je samo nekoliko mjeseca, U ratovima 1912 i 1913 godine, Crna Gora je izgubila preko 55% суоје тајепе vojske, Od toga samo u mntvima oko 25%, Tako je Crna Gora dočelkala 15, juma 19i4 sa više nego prepolovljenom vojnom snagom, koja u početku rata 1912 godine nije iznosila više od 30.000 boraca, A. to znači, da Crna Gora po svršetku krvavog hrvanja na Bregalnici nije izvela više od 13 hiljada zdravih i neranjavanih boraca, U

308