Nova Evropa

se vezama, unidje u upravu i upravlja gotovo suvereno državnim milijonima, trebalo bi valjda da i državna stručna uprava zna gde je sve država suvlasnik, na kojoj osnovi radi, i sa kojim uspehom, Treba ko bio da vodi evidenciju o poslovima u kojima država učestvuje, treba da se izradi makakav statut i plan po kome će se ti poslovi voditi, i da se i u državnom budžetu pojavljuju prihodi od preduzeća u kojima je država angažovana. Dosada toga svega nije bilo, osim što se u zadnje vreme preduzeće Dobrljin-Drvar pojavilo konačno u državnom budžetu (u godini 1928/1929 sa Din 3,000.000 prihoda).

Najvažnije je od svega, da se uvede red u eksploataciju šuma, Proces proizvodnje drveta traje 100 godina, a vrši se na nepreglednim površinama, pa je nemoguće kod tolikog prostranstva da se eksploatisanje šuma i gospodarenje šumama izvodi sa uspehom bez plana i reda u vremenu i prostoru. Šume se moraju proceniti i u celini urediti, tako da se osigura prilično trajna eksploatacija za ceo turnus proizvodnje, Pojedina velika šumska područja, koja su se razvila kao samostalne privredne jedinice (kao što su područja preduzeća Dobrljin-Drvar, i preduzeća Krivaje), moraju se urediti kao samostalni objekti za perpetujiran rad, nesamo sa razloga šumske privrede nego i sa razloga socijalnih, ekonomskih, i saobraćajnih, Eksploatacija sama ne sme da se izmefne u devastiranje, Obnavljanje šuma treba da ide naporedo sa sečama, Plan seče freba da se pokriva sa realnim i mogućim planom pošumljavanja, Šume treba da se opišu, ograniče, i razgraniče, otvore prometnim putevima, i osiguraju upravnim zgradama i zgradama za stanovanje stručnog personala, Privredni plan da ne bude samo plan seče zrelih šuma za prva dva decenija kao dosada, nego potpuni plan rada, koji obuhvata sve poslove što ih u celom šumskom području treba izvesti, Troškovi za fe poslove moraju biti stručno proračunati, i njih treba pre svega podmiriti iz državnih šumskih prihod4.

Prihodi od šuma ne smeju da se troše kao neke slučajne i uštedjene rezerve, nego iz tih prihoda treba najpre osigurati obnavljanje i uredjenje šum4, kao i sve investicije koje su potrebne da se osigura trajno i uredno Sospodarenje šumama. Samo višci koji ostaju preko ovih osnovnih privrednih potreba mogu ići nesmetano u budžet općih prihoda, razume se pod uslovom da se iz općeg budžeta izdržava solidna stručna uprava. Sa dosadašnjim nerealnim, paušalnim, i centralisanim budžetiranjem mora se prestati, Kako Bosna prolazi pri takom budžetiranju, vidi se lepo iz budžeta 1928/1929 godine: prema prihodima od Din 87,028.423 stoje, u tome budžetu, rashodi od cirka Din 25,300,000; od #оба офрада па озођпе газћоде сса Din 20,600.000, a na materijalne cca Din 4,700.000 {tačne se cifre ne mogu dati, jer je budžet rashoda velikim delom cen-

94