Nova Evropa

zumu mogu povesti tek onda kad Italija bude objavila svoju konačnu odluku o napuštanju neutralnosti. No budući da je Italija u tom momentu bila sasvim пезргетпа vojnički, Imperijali, po naredjenju s Konzulte, nije više pokretao ovake konkretne razgovore, sve do 4. marta 1915. Da bi otklonila opasnost prevremenog oružanog napada od strane Austro-Ugarske, Italija je za to vreme vodila prijateljske razgovore i sa Nemačkom ·i Austro-Ugarskom, u okviru svoje blagonaklone neutralnosti, a po cenu teritorijalne naknade, zasnovane na S 7 ugovora o Trojnom Savezu.

Prema paragrafu 7, kao što je napred spomenuto, AustroUgarska i Italija obavezale su se da, ako Jedna od njih ma kojim putem — poremeti sfafus quo na Balkanu, u Jadranskom ı Jegejskom Moru, da ona druga strana stiče automatsko pravo na ravnomerne teritorijalne naknade. Po smeru paragrafa, važnost i veličina naknada imaju biti takve, da se postojeća austro-talijanska ravnoteža na istom geografskom području u potpunosti obnovi. Nakon austro-ugarske objave rata Srbiji, Italija je, neosporno, dobila pravo na teritorijalne naknade. Kakve + kolike, to je zavisilo od konačnog vojnog uspeha njezine saveznice protiv Srbije i Crne Gore. Jedno je ipak bilo van diskusije: da su naknade, u duhu ugovora, mogle biti jedino na račun teritorija koje su se nalazile van postojećih državnih granic4 ugovaračkih stran4. Salandra medjutim priznaje, u svojim memoarima, da je za Talijansku Vladu, u pregovorima sa Bečom i Berlinom (1914/15), paragraf 7 bio samo zgodan izgovor. Bojeći se prevrememog prekida odnosa sa svojom bivšom Saveznicom, u Rimu su se dugo ustezali da u zvaničnoj formi saopšte Beču i Berlinu: da se njihove želje o naknadama ne odnose na Balkan već na austrijsku teritoriju naseljenu Talijanima. 'Talijanska Vlada, osećajući i sama da takvi zahtevi potpuno izlaze iz okvira S 7 o ugovoru, već se u samom početku sa primetnom nelagodnošću pravdala, da je na takve zahteve goni Javno mnenje, koje ozbiljno preti opstanku Krune i unutrašnjeg poretka u zemlji. Beč je na tu »čudnu« motivaciju srdito odgovorio: da, po sili ugovora, ne postoji obaveza po kojoj bi Saveznička Monarhija bila dužna da, po cenu SVOJe sopstvene teritorije, jamči Italiji unutrašnji red i »osigurava narodnu naklonost Dinastiji i Vladi...«

19