RTV Teorija i praksa

TEKST O TELEVIZIJI KAO SPOT NA DAN 4.X1 1978. „Stranac pred televizijskim ekranom, koji između četiri zida satima ,guta‘ vizuelnoauditivne informacije - to je za sociologa modernog industrijskog društva vjerovatno jedna od najzahvalnijih tema. Jedno je bosim nogama zagaziti u planinsku rijeku, a drugo je osmotriti tu istu rijeku iz aviona kao modru vijugavu liniju. Jedno je doista biti u društvu i svijetu, a drugo je dobijati vijesti o njemu koje nam kao dio opčeg spektakla nameču sredstva masovnih komunikacija. Stoga sredstva masovnih komunikacija i mogu da postanu - ma koliko to paradoksalno zvučalo - suštinske .smetnje na vezama*, na vezama između individue i svijeta, individue i društva, između Čovjeka i Čovjeka. A ove smetnje i umnožavaju, između ostalog, usamljene Ijude. Današnji samotnici ne tumaraju ulicama, još manje nekim pustolinama, dakle u prirodnom dekoru. Oni satima zure u jednooko sobno čudovište koje svijet pretvara u spektakularni niz senzacija. Sociolog je ovom prilikom želio samo da zakuca na njihova zatvorena vrata.” (Esad Čimič: Usamljenik pred TV ekranom, NIN br. 1452, 5. novembar 1978, str. 29). Igrom slučaja naznačeni tekst Esada Čimiča ušao je u široko polje mass media, pa i televizijskog, dan ranije no što datum ovog popularnog magazina kazuje: onog istog dana kada su čitaoci NIN-a, a ostrašnjeni televizijski gledaoci, imali priliku da vide TV esej (Studio Sarajevo, autor i voditelj: Kasim Prohič, režija: Velja Stojanovič), emisiju koja može pobuditi svakovrsne misli o fenomenu televizijske komunikacije ali zasigurno potpuno oportune razmišljanjima Esada Čimiča. Koincidencija nastala brzinom distribucije štampe - da istog dana čitamo „како zurimo u sobno čudovište a ne tumaramo pustolinama, dakle, u prirodnom dekoru”, a naveče gledamo televizijsku emisiju koja pokušava da pronikne u tajnu svrhovitosti umetničke interpretacije prirode - dovodi ne samo takozvanog čistog televizijskog gledaoca na zaključak da če večno biti onih koji veruju, i onih koji tumače veropoklonstva. Vernici očas nađu dobru izliku („sociolog je ovom prilikom želeo samo da zakuca na njihova zatvorena vrata”) da učine odu Humanizmu izoštravajuči svoj pesimistički pogled na sve ono što je moderno a tehnološko. Oni, zapravo, izjednačavaju poruku medija sa porukom života: osobenost jednog oblika komunikacije tumače tek kao hir nekog životnog poriva građanina-konzumenta i, stoga, najčešče ispuštaju iz vida intelektualca a obračaju se mislima i osečanjima prosečnih. Iz

161