RTV Teorija i praksa

Radoslav Lazić

KULTURA REŽIJE

Ars longa V. B, Beograd, 1984. Knjiga Radoslava Lazića vrednog poslenika na području teatrologije i televizijske estetike rezultat je naučnog istraživanja, prvog teorijskog i sistemskog istraživanja fenomena režije u nas i kao takva predstavlja značajan doprinos razvoju teatrologije i, posebno, teorije i fenomenologije režije. Ona se, u tom smislu, nuđi budućim istraživačima kao utemeljen metod za dalje razrađivanje nauke o pozorištu kao istinske naučne discipline. Sledeći doprinose posebnih nauka teatrologija bi, po Laziću, morala da bude proizvod jedinstvene celine koja nastaje iz njihove uzajamnosti i gde se, uvek za sebe analizovanom aspektu, daje novo značenje, jer ova organska celina nije sastavljena iz različitih delova već je u njoj samo razlučen različiti ~deo” koji je delotvoran i odgovara svakoj zameni. Knjiga je nastala posle Lazićevog dugogodišnjeg teatrološkog istraživanja i pisana je u formi dijaloga koji vode autor i specijalista za određeni segment problema. Lazić je, pri tom, svestan da je teatrološki symposion potpuno iluzoran bez zajedničkog rada nauka o umetnosti i društvenih nauka, rušeći staru zabludu o umetniku koji treba đa stvara a ne da objašnjava. S druge strane, pozorište takođe mora prihvatiti nauku ne kao pomoćno sredstvo, već kao izvor i prilog nauci o pozorištu. 'Cnjigu, zapravo, čine razgovori sa rediteljima, glumcima, scenografima, teatrolozima, kritičarima i drugim pozorišnim poslenicima i podeljena je na koherentne tematske celine: režija i dramaturgija (Ranko Marinković, Aleksandar Popović, Ivo Brešan, Veljko Radović) u kojoj se razmatra problem odnosa drame i režije, tj. književnosti i pozorišta; režija i gluma (Laslo Pataki, Marija Crnobori, Rade Marković, Sani Palaska, Boris Kavaca, Mustafa Nadarević, Rade Šerbedžija) jer, po Laziću, gluma je najuzbudljivije područje pozorišnog stvaralaštva koje je u teoriji pozorišta, posebno u teorijskim aspektima režije i glume, još nedovoljno istraženo i komentarisano; režija i scenografija (Milinko Šerban, Miomir Denić, Dušan Ristić, Vladimir Marenić) o likovnom pozorišnom delu, scenografiji kao nezaobilaznom pozorišnom činu; režija i muzika (Zoran Hristić) o estetici muzičkog pozorišta i odnosu režije i muzike; režija i istorija pozorišta (Borivoje Stojković, Filip Kalanj Kumbatović, Nikola Batušić) u kojoj Lazić, prvi put u nas, pokušava da utemelji metod za stvaranje građe za istoriju pozorišta; režija i kritika (Taras Kermauner,

261