Ženski pokret
nalni Savez, pošto ostali Pokreti u državi pa tako ni Jugoslavenska feministička alijansa nisu još usvojili zadružno stanovište sarajevski Ž. p. sa najvećom pažnjom prati tok priprema za ovaj kongres i preporuča ga pažnji svih svojih članica. Ovaj kongres će imati općenito značenje, jer će se održati u zemlji u kojoj je nikao pokret proizvodačkih i potrošačkih zadruga a specijalno, jer se sazivlje u doba najteže ekonomske depresije, koju će moći ukloniti samo naročiti napori. Tendencije, da se zanemare interesi potrošača u korist producenta, kojoj su se pridružili
učestali napadaji na zadrugarstvo traže da se žene, kao glavni potrošači, organizuju u zadrugama, kao jedinoj mogućoj odbrani za svoje opravdane interese. Dnevni red ovog kongresa obuhvata ove tri tačke; 1) Zašto se žene moraju interesovati za savremene ekonomske tendencije? 2) Korist i značenje internacionalnog zadružnog Saveza za žene. 3) Dalji koraci svjetskom miru.
M. Ž.
FELJTON
Žene u Americi
Po cijelom svetu rašireno je mišljenje da je Amerika obećana zemlja za žene, t. j. da žena tamo i u braku i u društvu i pred zakonom uživa najveća prava, i da je američki muškarac vitez iz bajke čiji celi život je ispunjen brigom kako da učini ženi što lepši život. Šta više mnogi misle da je on u neku ruku čak podložen ženi. Mora se priznati da se američka žena nalazi prema recimo našoj ženi u zavidnom položaju, ona je dublje ušla u ekonomski, socijalni i politički život svoje zemlje, ona uživa poštovanje i obzir ali je i tamo još daleko od našeg krajnjeg ideala potpune ekonomske, socijalne i političke ravnopravnosti sa muškarcem. I tamo ona susreće na svakom koraku na našeg najvećeg neprijatelja vekovima: ukorenjene predrasude o manjoj vrednosti žene. Amerikanke same najbolje znadu. Dr. Alice Hamilton, jedini ženski profesor na medicinskom fakultetu u Harwardu, član komisije za zaštitu dece pri Društvu naroda, kaže o tome sledeće: »Istina je da američka žena nailazi kod muškarca na veliki lični obzir i poštovanje, ali ako ona hoće da osvoji koje više mesto u zvanjima ili politici, brzo će se uveriti da je njezina umišljena ravnopravnost manje više teoretska i da muškarci te domene smatraju svojim privatnim vlasništvom. Na tome polju su muškarci najogorčeniji suparnici ženama«. Tako je dakle i u Americi, gde su žene već od prvog početka useljavanja igrale veomu važnu ulogu. Za vreme krvave borbe između bele i crvene rase, kroz puna tri veka, žene su bile oni neznani junaci, koji su novoj divljoj zemlji
uspele da sačuvaju ono malo kulture što su je ponele iz staroga kraja. Kroz stotine godina žene su održavale škole po bednim daščarama, a vrlo često i po kuhinjama. Žene su se naročito istakle za vreme osvajanja divljeg zapada. Jedan historičar veli o tome: »Kada je potraga za zlatom odmamila sve muškarce iz Oregona u Kaliforniju, ostale su same žene da se brinu za domaćinstvo i da čuvaju decu. Hrabro su držale otvorene trgovine i škole i verno čuvale domaće ognjište. To je bilo doba Amazonki iz Oregona, ali te Amazonke bile su tihe, strpljive, hrabre žene. Te žene pioniri bile su u srčanosti i izdržljivosti jednake muškarcima onoga doba«. Neznatne škole po kuhinjama prvih doseljenika pretvorile su se danas u koledže i univerzitete, a zasluga za to pripada ženama. Dok su ocevi sanjali o novim štalama i šupama, dotle su matere uporno tražile od države ili općine da se otvaraju škole i često su se morale boriti sa vlastitim muževima da dete ostane koji mesec duže u školi. S pravom se može reći da su žene udarile temelje američkoj pismenosti. Osim poštovanja koje se sačuvalo na zapadu sve do danas, žene su na zapadu već relativno rano, već sedamdesetih godina prošlog stoleća, dobile politička prava, jednake mogućnosti školovanja kao i muškarac, pravo na imovinu stečenu u braku i pravo da i mati raspolaže sudbinom svoje dece. Žene u Americi, svesne su svoje vrednosti, ušle su rano u otvorenu borbu za svoja prava. Već kod osnivanja Unije posle proglašenja nezavisnosti, 1787 godine tražile su žene da se unese u novi američki Ustav jednakopravnost spolova. Tu su tako inače poštovane američke žene doživele prvo razočarenje, jer njihovim zahtevima nije se naravno udovoljilo. To razočaranje bilo
*) Ženski pokret u Zagrebu priređuje u zimskim mesecima za svoje članice, radi boljeg međusobnog upoznavanja i izmene misli, čajanke sa kratkim predavanjima iz feminističkog pokreta. »Žena u Americi« je jedno od tih predavanja.
MART 1934
ZENSKI POKRET
31