Anali Pravnog fakulteta u Beogradu

ДОКУМЕНТАРЕН АКРЕДИТИВ

173

he бита фиксан нарочито онда ако je у акредитивној клаузули уговорен краћи рок него што je продавац тражио, например у својој писменој понуди, јер то значи да je купац пристао на уговорени рок важења акредитава као на крајњи рок. Акредитивна клаузула или одређује банку код које треба отворити акредитив, или право избора те банке признаје купцу, или уошпте не говори о тој банци. У последња два случаја купац бира банку. Међутим, може се десити да у клаузули одређена или од купца изабрана банка неће да отвори акредитив (одбије акредитивну упутницу) или да га отвори, али постане инсолвентна и тако не буде у стању да хонорише документа. У свим тим случајевима продавац може једнострано одредити један начин плаћања који je мање тегобан за купца од плаћања акредитивом, например, плаћање „каса уз документа“. Пошто се таквом одредбом смањују дужноста купца, он je не може одбацити. Питагье се поставља како дејство имају раније поменуте чињенице на купопродајни уговор, ако продавац неће да одреди купцу један лакши начин плаћања. Ако je купац изабрао банку која неће да отвори акредитив или га отвори а постане неспособна за плаћање, тиме није постало немогуће извршење акредитивне клаузуле. Купац he бита дужан да отвори акредитив код друге банке, па макар првој банци већ дао покриће, јер, како се каже, у том случају он сноси ризик инсолвенције акредитивне банке. Међутим, ако се то деси са банком предвиђеном у акредитйвној клаузули, онда настаје немогуће извршење акредитивне клаузуле због више силе, утолико што je немогуће да предвиђена банка изврши хонорисање докумената, а накнадно више не може ни продавац купцу, ни купац продавцу наметнути другу банку. У том случају раскида се купопродајни уговор. Ако je банка одбила да отвори акредитив или je отворила акредитив и постала инсолвентна пре пријема покрића, ствар je проста. Она се компликује ако je банка пре пада у инсолвенцију добила покриће. По утврђеној пракси која одговара и принципу о сношегьу ризика, у таквом случају пита се ко je предложио банку која je у основном уговору утврђена као акредитивна банка. Ово he се лако констатовати у свим оним случајевима кад се уговор закључује у виду писмене понуде и одвојеног писменог прихвдтања понуде, како то најчешће бива у трговини. Ако се утврди да je купац предложио банку, сносиће он ризик и неће губитак датог покрића моћи пребацити на продавца. Напротив, ако je продавац предложио банку, мораће купцу надокнадити изгубљено покриће. Међутам, ако je продавцу лакше да испоручи робу него да накнади купцу изгублено покриће (које je по вредности по правилу једнако цени) што ће бити увек кад није скочила цена роби, може продавац стати на становиште да je већ отварање акредитава деловало pro soluto у