Bitef

nu i dužnost mu je bila da služi društvenim idealima, K.S. Stanislavski i VIJ. NemirovičDančenko stalno su tragali za pravim izražajnim sredstvima i težili da što dublje prodru u tajne stvaralačkog procesa. U nedrima Hudožestvenog teatra radao se nov pravac u istraživanjima stvaralačke psihologije i nov pristup glumačkom pozivu, nazvan sistem Stanislavskog. K.S. Stanislavski je celog života radio na torn svom sistemu. U sovjetskoj eri objavio je više teorijskih radova koji su stekli svetsko priznanje i slavu. Sistem Stanislavskog prodro je duboko u praksu pozorišta i postao osnova, metodologija, za glumce, reditelje i pedagoge pozorišnih škola. Tokom više decenija MHAT je predstavljao jednu od vodečih pozorišnih kuca i istovremeno čuvao novatorski i tragalački duh. Predstave K.S. Stanislavskog i VI. I. Nemirovič-Dančenka ušle su u zlatan fond sovjetskog pozorišta. Tradicija današnjeg MHAT-a tesno je povezana sa stvaralačkim razvojem sistema Stanislavskog i školom psihološkog realizma. Stvaralački program pozorišta od-

reduje njegov rukovodilac, reditelj Oleg Jefremov, koji je na čelo MHAT-a došao 1971. godine, Oleg Jefremov je pozorišno obrazovanje stekao u MHAT-ovoj školi, Sredinom pedesetih godina, kada je u sovjetskom pozorištu došlo do novog pokreta ka Stanislavskem i novog traganja za pozorišnom istinom, O. Jefremov je, sa grupom mladih glumača, osnovao pozorište Sovremenik, koje je postalo jedno od vodečih- moskovskih mladih pozorišta. U njemu je Jefremov vaspitao ansambl izvanrednih glumača, od kojih mnogi još uvek sarađuju sa njim, ali na pozornici MHAT-a. Tokom rada u pozorištu »Sovremenik«, a kasnije i u MHAT-u, Jefremov je režirao mnogo komada savremenih autora, odnosno sve ono najbolje što je tokom trideset godina napisano u sovjetskoj dramskoj književnosti. Istovremeno je ostvario i više zanimljivih režija klasične literature. U svim njegovim predstavama snažno se ispoljava njegova ličnost. Jefremov dobro oseča životne probleme i, kad bira materijal za predstave, połazi, pre svega, od njegovog značaja za život i društvo.

Repertoar pozorišta obuhvata dela poznatih sovjetskih dramskih pisaca: A. Vampilova, A. Geljmana. M, Roščina, V. Raspučina, M. Satrova, Klasika je zastupljena delima M. Gorkog, A. Čehova, L. Tolstoja, F. Dostojevskog, A.N. Ostrovskog, Ż.B. Molijera, H. Hauptmana, M. Meterlinka i F. Silera, Od savremenih inostranih pisaca prikazuju se O. Zagradnik, T. Vilijams i E. Olbi. Repertoarje obiman i izvodi se na tri pozornice koje MHAT danas ima uporedo sa glavnim rediteljem Jefremovim, tu rade i drugi reditelji čiji su stvaralački pristup i profesionalno obrazovanje bliski tradicijama Hudožestvenog teatra, Stvaralački program današnjeg MHAT-a zasniva se na poštovanju polaznih načela K.S. Stanislavskog i VI. I. Nemiroviča-Dančenka, odnosno to je pozorište sa snažnom idejom, koje oseča bilo vremena i stalno na sceni vaspostavlja život ljudske duše. Predstave MHAT-a teže da odraze savremenu društvenu stvarnost, sa njenim tekučim problemima, i istražuju dubine čovekove psihologije. Izrazita pažnja pozorišta prema savremenosti proizlazi iz tumačenja uloge pozo-

rišne umetnosti kao umetnosti koja, pre svega, ima društveni značaj. Pozorište če na gostovanju prikazati dve predstave nastale poslednjih godina: Tako četno pobediti M. Satrova i Čehovljevog Galeba. Dokumentarna drama M. Satrova Tako četno pobediti, u čijem je središtvu lik tvorca sovjetske države V.L Lenjina, odnosi se na revolucionarno-istorijsku liniju repertoarskih traganja ovog pozorišta. Davljenje tako krupnom istorijskom ličnošču kao što je V.I. Lenjin, čiji su volja i um bili usmereni ka uspostavljanju novih socijalnih, političkih, moralnih i karakternih načela života čitave države i naroda, nameče pozorištu ogromnu odgovornost. Komad M. Satrova se zasniva na istorijskim činjenicama i dokumentima, odakle poliču i posebna dimenzija predstave, posebna stilistika i poseban zvuk tema o kojima je reč. Patos predstave je u kontinuitetu Lenjinovih ideja i njihovoj današnjoj aktuelnosti i značaju. Ulogu V.I. Lenjina igra A. Kaljagin, a njegova nadahnuta gluma je dostojan doprinos sovjetskoj glumačkoj lenjinijani .