Bitef

MEĐUPROSTORI VIZUELNE UMETNOSTI I TEATRA

21. SEPTEMBAR, 19:00 VISOKA ŠKOLA SOCIJALNOG RADA (KUĆA KRSMANOVIĆA), TERAZIJE 34

INTER-SPACES BETWEEN VISUAL ARTS AND THEATRE

21 st SEPTEMBER, 19:00 COLLEGE OF SOCIAL WORK (KRSMANOVIĆS HOUSE), TERAZIJE 34

Američki kritičar Majkl Frid objavio je 1967. godine esej „Umetnost i objektnost" u kojem je, ističući razliku izmedu modernizma i minimalne umetnosti, koristio termine „prezentnost" i „teatralnost", kao odlike prvog pojma, odnosno drugog. Ne upuštajući se u tumačenje ove distinkcije, konstatujemo da je pojam „teatralnost" - koji kod Frida upućuje na artificijelnu konstrukciju, izveštačenost i „poziranje” - time uveden u diskurs istorije umetnosti kao negativna oznaka za umetnost koja narušava ontologiju modernističkog dela i sistem vrednosti koje otelovljuje. Razumljivo je što Frid, kao pripadnik formalističke škole mišljenja, u potpunosti zanemaruje promenu umetničke paradigme koju šezdesetih godina donose neoavangardni pokreti u kojima je potpuno drugadji tip „teatralnosti” postao jednim od najvažnijih instrumenata probijanja granica modernističke autonomije umetnosti. Hepening, fluksus, performans, bodi art, instalacije, envajronmenti i razlidte intermedijalne forme izraza dovele su, kao nikada ranije u povesti, do uzajamnog približavanja teatra i vizuelne umetnosti. Ova približavanja, koja obuhvataju i druge discipline (muziku, književnost, film, pies), dugujemo „performativnom okretu", pod kojim se podrazumeva prebacivanje akcenta s predstave ili izložbe na metakategoriju događaja, koja dovodi u pitanje ustanovljene parametre (kontekst pojavljivanja, sredstva produkcije, nadn recepcije) na osnovu kojih se deio svrstava u određenu disciplinu.

Ovom trendu priključio se i Bitef, u čijim će pratećim programima od 1968. do 1972. značajno mesto zauzimati „likovni Bitef", koji je realizovala Galerija 212, na čelu s kustoskinjom Biljanom Tomić. Ne samo da je festival ažurno registrovao paradigmatske promene toga vremena već je prvi put u Jugoslaviji otvorio mogućnost „bliskog susreta" teatra i vizuelne umetnosti - konkretno, „novih pozorišnih tendencija" i „nove umetničke prakse" - koji je, nažalost, zastao na nivou prikazivanja fluidnosti njihovih granica, bez

In 1967 the American critic Michael Fried published his essay Art and Objecthood in which, whilst emphasizing the difference between modernism and minimal art, he used terms ’presentness’ and ’theatricality' as characteristics of the former, i.e, the latter. Without going into the interpretation of this distinction, we note that ’theatricality’ - which in Fried appears to mean an affected construction, artificiality and ’posing’ - is introduced into the history of art discourse as a negative feature of art disrupting the ontology of a modernist work and the value system it embodies. It is understandable that Fried, as a representative of the formalistic school of thought, disregards completely the change of the art paradigm brought about in the Sixties by neo-avant garde movements when a completely different type of ’theatricality’ became one of the most important instruments breaking through the boundaries of the art’s modernist autonomy. Happening, fluxus, performance, body art. installations, environments and different inter-media forms of expression have conduced, as never before, to a rapprochement of theatre and visual arts. This rapprochement, involving also other disciplines (music, literature, film, dance), is due to a ’performative turn' meaning the shift of the accent from a performance or exhibition to a meta-category of the event questioning the established parametres (context of appearance, means of production, mode of reception) on the basis of which a work is assigned to a particular discipline.

Bitef joined this trend and its accompanying programmes in 1968-1972 accorded an important place to 'fine arts Bitef’ organised by Galerija 212 headed by curator Biljana Tomić. The festival not only recorded regularly paradigmatic changes of the time: it also, and for the first time in Yugoslavia, offered the possibility of a ’close encounter' between theatre and visual arts or, more concretely, 'new theatre tendencies’ and 'new