Delo

346 Д Е Л О всм санкцијом међународном потврдиле као деФинитивне отмице извршене у минулим временима! • Одговор на тако иостављене примедбе сам се собом даје. Пре свега и на првоме месту немогуће је претноставити. да се разоружању може озбиљно приступити, док се односи међу државама самосталним, независним члановима међународне заједнице. не поставе на такву основу, да право буде заштићено од силе и да за слободно вршење права у пуној мери његовој сила не буде више потребна. Данас витие ни једној држави не би пало на намет да своју с.удбину, решење о својим правима и о свом опстанку, повери каквим Хорацијима или Куријацијима. Докле год у међународној заједници буде стојала могућност да сила иде испред права. да се права не мере и не добијају маха н примене према својој унутрашњој вредности већ сразмерно снази која стоји за њима, на коју се оне ослањају — дотле ће природно свака држава, која има и воље и подобности да живи, морати тежити. да целокупну своју снагу држи вазда тако спремну, тако организовану, тако снабдевену свим средствима која наука и искуство дају, како би је у сваком тренутку кадра била заложити у одбрану свога опстанка, својих права и својих интереса. Али поред тога разоружање извршено на таквој основи, уз такву потврду извргаених насиља, која су још и данас задржала у пуној мери свој принудни, насилнички карактер, која су отворила на телу појединих народа живе ране што се не залечују и не престају крвавити, противу којих се још и данас свом силом, свом одсудношћу буне милиони људи, који су били жртва њихова — не би било, и кад би тренутно испало за руком, никаква добит за цивилизацију. Го бн напротив био назадак, то би било колико противуправно, толико и нротивукултурно дело, нова вештачка препона стављена на пут репарацијама, кајањима, која носи собом време и која погађају увек историску недоношчад. Решавати на такав начин питање о међународном поретку изашло бн нешто од нрилике тако исто, као и иокушати расправити друштвено иитање на тој основи, да се богаташима данашњим огаран-