JUS standardizacija

BROJ 3—4 OKTOBAR—NOVEMBAR 1950

DK 380.68: 621.9-462.9

Predlozi standarda za Paromec coDi

Predloženi standardi varenih cevi su projekti koji se

ovim putem izlažu javnoj kritici, pre nego što stupe

na snagu. Svi oni koji su u mogućnosti da ove sfandarde svestrano i objektivno proanaliziraju, treba da stave svoje primedbe koje bi doprinele da ovaj naš standard dostigne potrebnu visinu i kvalitet. Primedbe uputiti na Centar za standardizaciju Saveta za mašinogradnju, Beograd, Ulica Maršala Tita br. 16 najkasnije u roku od 30 dana od datuma štampe koji je naznačen pri dnu poslednje stranice teksta ovoga broja »Standardizacije«.

Predlog standarda »Gasne i vodovodne cevi sa spojkom« obuhvata, kao što je ij u samom standardu označeno, tri vrste evi koje se međusobno razlikuju, a namenjene su istoj svrsi. Ovaj standard je sličan standardima za fe vrste cevi većine evropskih zemalja: švajcar– skom, francuskom, nemačkom, švedskom, · mađarskom, danskom, belgiskom, finskom, holandskom, poljskom i sovjetskom standardu. Istovremeno njime je obuhvaćena naša današnja proizvodnja u dimenzijama od 1/8” do 3” uključivo, koja daje crne i pocinkovane cevi izrađene gasnim zavarivanjem bez dodatka materijala. Nemački standard, koji se odnosi na ove cevi, DIN 2440 U predviđa izradu ovih cevi, u obimu dimenzija između 3/4” do 3” uključivo, sa debljinama zidova koje su nešto tanje no što su navedene u našem standardu, i to:

Debljina zida

po DIN 2440 U nazivni prečnik debljina zida po JUST

710 750 7027 77 2 2,75 3,250 3,25 3,5 3,75

Ovaj nemački standard je donet za vreme poslednjeg rata, a činjenice da su debljine zidova cevi smanjene baš kod onih dimenzija koje se najviše troše, potvrđuju pretpostavku da se na taj način vrši najveća ušteda na materijalu. Pretpostavka o uštfedi maferijala kod standardizovanih .dimenzija ima naročitog značaja za našu zemlju, stoga se ovo iznosi na javnu diskusiju, kao glavni upit sa naše strane interesentfima ji potrošačima proizvoda po ovom standardu. Kod foga postoji fri moguća rešenja: prvo je da u standaru ostanu naznačene debljine zidova; drugo je da se debljine zidova kod odgovarajućih nazivnih dimenzija unesu kao u nemačkom DIN 2440 U; | treće, da se postavi alternativno rešenje tako, što bi se u koloni debljine zidova navedene debljine zidova u ovom standardu dale u zagradi, sa napomenom da se potrošaču preporučuje da ih izbegava, a pored njih stavile odgovarajuće fanje debljine zidova prema DIN 2440 U, kao glavne. Izmedu eventualno drugih primedaba koje bi zainteresovani potrošači stavili, poželjno je da se saopšti njihovo gledište u ovom pogledu.

_ Sistem klasifikacije jugoslovenskih sfandarda još nije potpuno razrađen i to je razlog što se ovaj predlog standarda donosi za sada bez broja. Isto tako i odgova-–

rajući jugoslovenski standardi na koje se on poziva, daju se za sada bez oznake.

Predlog standarda »Cevni lukovi bez nastavaka« standardizuje naš odgovarajući proizvod kao prvi među onima iz grupe čeličnih fitinga, koji će biti standardizovani. Sfrani standardi slični ovom obuhvataju lukove sa nastav.sima koji produžuju luk dalje u pravu liniju. Na nastavcima su urezani navoji. Međutim proizvod po ovom standardu može se reći da je specifično naš, i namenjen je prvenstveno kao proizvod koji služi za privarivanje uz odgovarajuće proizvode standardizovane po prethodnom standardu »Gasne i vodovodne cevi sa Spojkom«. Činjenica da se u sve većoj meri zavarivanje primenjuje kod spajanja cevi, uslovljava i korisnost OVOg proizvoda. On je izrađen iz gofovih komada cevi po prethodnom standardu putem hladnog savijanja.

Standardi »Konstruktivne cevi« i »Konstruktivne cevi podesne za nameštaj« obuhvataju crne cevi izrađene gasnim zavarivanjem (autogeno zavarene) sa okruglim i četvrtastim presekom. Bitna razlika među njima je me samo u dimenzijama već još po izgledu | u stanju isporuke. Oba standarda pretstavljaju naše specifične proizvode čije je razvijanje bilo uslovljeno s jedne strane potrebama, s druge strane mogućnostima proizvodnje s obzirom na postojeće uređaje. Ovi proizvodi u Vrlo maloj meri eventualno polsećuju na nemački DIN 2304

kod koga je proizvodnja ovakvih cevi predviđena elek-

tričnim zavarivanjem ji vučenjem. Pretpostavlja se da navedeni asortiman dimenzija i debljina zidova nije: dovoljan, pa se ovom prlikom apeluje na zainteresovana lica da stave svoje sugestije u tom pravu. Na taj način ovaj standard bi mogao biti proširen ilj izmenjen u pogledu asortimana i debljina zidova cevi uz uvođenje još i novog postupka izrade cevi. i

Predlog standarda »Pancirne cevi i spojke« odnosi se na čeličnu cev autogeno varenu i vučenu, koja služi kao armatura za elektrokablove po zgradama, bez uloška papirne izolacije. Asortiman dimenzija je isti kao kod odgovarajućih francuskih i nemačkih sfandarda.. Razlika Je da francuski standard ima nazivnu dimenziju ZAPBUZ i 49/Pn 48, ali nema 42/Pn 42, a nemački standard ima Više samo nazivnu dimenziju 48/Pn 48, a sem toga predviden je i papirni uložak. Spoljni prečnici su isti kod našeg i navedenih stranih standarda, sa nešto užom folerancjom za prečnike kod nemačkog. Debljine zidova kod našeg standarda su nešto veće no kod oba strana; s obzirom da se cevi kod nas autogeno vare, a kod drugih električno. Navoji su isti kod sva tri standarda, i poklapaće se sa odgovarajućim našim standardima za ovu"wvrstu navoja, koji će uskoro biti donet.

Napominje se da je kod svih ovih donetih predloga standarda za varene cevi osnovni maferijal frgovački prema DIN St. 00,29, što je radi orijentacije u standardima navedeno. privremeno u zagradi. Naša oznaka toga materijala biće naknadno uneta..