JUS standardizacija

=. |

BROJ 3—4 OKTOBAR—NOVEMBAR 1950

224

295

OJ OJ = GTC)

[e ~

#3 O

Pre vešanja radi sušenja, sveža koža ne sme biti slavljena na gomilu, već mora bili što biže ohlađena. Do razapinjanja i izlaganja za sušenje, kože ireba okačiti pojedinačno na promajnom mestu ili smestiti razređene na hladnom prostoru. Sušenje ireba da počne odmah posle skidanja zaklane životinje. Prilikom sušenja kože ne smeju biti izložene suncu duže no šio je polrebno, da se mesina provene i lako zakori. Koravljenje mesine ispiluje se pritiskom prsta na mesinu, koja treba da pokazuje mreškavosti. Ako je koža uhvatila koru, ona se sklanja sa sunčanog mesta, te se sušenje nastavlja na suvom i promajnom mesiu u ladovini. U svežem stanju kože ne smeju biti izložene neposrednom uticaju sumca ili pak maglom, brzom i jakom koravljenju. Sušenje se mora vršili jednakomerno u svim de:ovima kože i postepeno. Svučena i otvorena koža sa glavom i repom smatra se osušenom, kada su uši i rep suvi i tvrdi. Svučena i obvorena koža bez oiave i repa smatra se osušenomi, kada pod opipom oda poirebnu čvrstinu.

KALIRANJE

Kod soljenih koža priznaje se sasušak usled konzerviranja (kalo), u vremenu od prvog aprila do 30 septembra, kod goveđih koža, najviše 14%, kod bikovskih koža najviše 16%. kod ielećih koža najviše 97%. kod konjskih koža najviše 14%, kod sitnih koža — sa glavom, kratkim nogama i repom, — jagnjećih, ovčijih, vunatih i kozjih koža do 5%. kod šišanica do 15%. U vremenu od 1 oktobra do 31 marta, priznaje se sasušak kod goveđih koža najviše 12%, kod bikovskih koža najviše do 14%, kod telećih do 7%. kod konjskih do 19%. Kod svinjskih koža ne priznaje

se sasušak do soljenja, već samo transporini ka!o,.

po lačci 715.

Kalo kod sušenja goveđih koža priznaje se do 50%. kod bikovskih do 55%, kod {elećih do 60%, kod konj-

skih do 55%, kod sitnih — vunatih jagnjećih, ovčijili i kozjih koža do 50% i kod šišanica G0%._

Kod suvoslanih koža priznaje se 40% kalo kod goveđih, 45% kod bikovskih, 457% kod telećih, 50% kod konjskih.

Izuzetno primaju se suve i suvoslane svinjske kože sa kalom od 50%, odnosno 45%.

Procenat kala se odnosi na svežu, ulaznu ležinu siTove kože.

Pored kaliranja usled konzerviranja postoji i kalo koji nastaje prilikom firanmsporla. Kod otpreme soljenih koža u vremenu od 1] aprila do 30 septembra priznaje se fransporini kalo do 37, a od 1 oktobra do 31 marta do 2% težine soljene kože, otrešene od so. Kod otpreme suvih i suvoslanih koža priznaje se kalo do 27% iežine kože merene u balama zajedno. sa nažftalnom i konopcem.

Kod sitne kože suva drvca, pomoću kojih se razapinje svučena sitna koža, ne smeju po fežini iznositi više od 53% težine vunastih ovčijih, jagnjećih i jarećih koža i 57% kod šišanih sitnih koža i kozjih koža.

Sve mere oko konzerviranja psećih koža identične su sa postupcima propisanim kod krupnih koža.

DK 675.031.1 — 675.031.5

Predlog saveznog propisa kvaliteta br. 1. 3-4/27

KRUPNA SIROVA KOŽA DOMAĆEG POREKLA

OPŠTE ODREDBE \

Pojam

'Kao krupna sirova koža smatraju se kože: goveda, teladi, konja, bivola, magaraca, mula i mazgi.

Pod govedom kožom podrazumevaju se kože: bika, subika, vola, krava i junadi,

20]

|] IO —

O NO WO

291

(O (09. WO

295

Eo , j 111

Pod imenom Divola, konja, magaraca, mula i mazgi podrazumevaju se kože životinja oba pola kao i mji-

'hovih mladunaca.

Opseg

Po ovim propisima odreduju se svojstva sirovih krupnih koža domaćeg porekla namenjenih kožarskoj industriji. GOVEĐA KOŽA

Pasmine

Goveđe kože se dele u sjedeće pasminske kaleporije:

a) u prvu pasminsku kategoriju spadaju kože šarenih. jednobojnih, krupnih, alpinskih pasmina, kao i kože goveda u {ipu tih pasmina;

b) u drugu pasminsku kategoriju spadaju sirove kože svih šarenih, jednobojnih, domaćih, krupnih, nizinskih i brdskih pasmina;

c) u Treću pasminsku 'kalegoriju spadaju kože svih sitnih. brdskih i ostalih domaćih pasmina.

Kože druge pasminske kategorije su za 10%, Ireće

kategorije za 20% manie vredne od iste kvalitete

prve pasmihnske kategorije.

Težinske kategorije

Kod gcovede kože razlikujemo 5 težinskih kalego-

Tija i to: _

juneće kože do zaključno 92 ker. ulazne mere.

goveđe kože do zaključno 17 kgr. ulazne mere,

goveđe kože od 18 do 926 kgr. ulazne mere,

goveđe kože od 97 do 35 kor. ulazne mere i

goveđe kože leže od 35 kgr. ulazne mere. -

Pod goveđom kožom primaće se koža bikova od ulazne

težme do 30 kgr.

Bikovske kože feže od 30 kgr. primaće se takođe kao

goveđe kože ali sa sledećom izmenom:

a) bikovske kože sa ulaznom merom od 31/41 kg. za 10% jeftinije,

b) bikovske kože sa ulaznom merom od 41/55 kgr. za 20% jeftinije,

c) bikovske kože sa ulaznom merom preko 55 kvor. za 38% jeftinije od iste kategorije goveđe kože.

Kvalitetne kategorije

Goveđe kože se razvrstavaju u 4 kvalitelne katego-

rije: prva vrsta (I-prima), druga vrsta (II-sekunda).

treća vrsla (III-tercija), četvria vrsta (IV-kvarta)..

Oštećenja koja se nalaze na koži glave ispred linije

povučene kroz zatiljak, kao i oštećenia koja se ma-

laze na koži repa i koži nogu ispod donijih pregiba.

ne utiču na kvalitet čitave kože. Takođe ne utiču na_

kvalitet oštećenia. koja se nalaze na slobodnom spolj- |

njem rubu okrajime i vrata, ne više udaljena od ruba

od 7 cm. –

Goveđe kože koje poliču od goveda klanih rezanjem

vrata popreko (šahtovane kože), imaiu za 10% manje

vrednosti od iste kalegorije govedih koža pravilno

klanih. i

Prima su polpuno neoštećene kože kao i kože sa je-

dnom od sledećih grešaka:

a) sa do 2 otvorena ugrka:

b) sa do 4 zatvorena ugrka;

c) sa lakim žuljem od jarma, sa zatvorenom ranom;

d) sa najviše 100 cm” oštećene površine plitkim zarezima na jezgru i

e) sa najviše 200 cm?” oštećene površine plitkim zarezima u vratu i okrajini.

Površina oštećenja se određuje tako, da se čitav ošte-

ćeni deo kože obuhvata u okviru pravougla. Ako se

dve oštećene površme malaze bliže od 6 cm, isle se

moraju spajali u jedan pravougao.

PPlitkim zarezom smatra se oštećenje mesarskim ala-

lom mesne slrane kože, gde mije celina kože ošic-

ćena Više od */ı dubine na oštećenom mes{u,