JUS standardizacija
94
- STANDARDIZACIJA
Predlog br. 2572
Mehanička ispitivanja metala ISPITIVANJE, SIVOG LIVA SAVIJANJEM
DE 620.174:669.13 JUS C.A4.014
Krajnji rok za dostavljanje primedbi: 1 jul 1958
1
2.8 2.4
2.5
Svrha i princip ispitivania
Svrha ovog ispitivanja je da se ustanove savojna čvrstoća i sposobnost deformacije na epruveti od sivOoS liva, kao merilo za upotrebljeni materijal.
Pri proceni rezulatata ispitivanja u pogledu svojstava odlivka treba imati u vidu uticaj debljine zida. Prema fome, ne mogu se očekivati isti rezultati kod epruveta dobivenih iz odvojeno livenih, prilivenih ili iz odlivka isečenih uzoraka. i Ispitivanje se sastoji u naprezanju epruvete savijanjem pod određenim uslovima do preloma. Pritom savojna sila deluje na sredini i upravno na osu epruvete, koja je postavljena kao gredica na dva
oslonca. Ee
'Perminologija, definiciie i oznake
LUNUVIE
Savojna čvrstoća —0sm. Izračunava se iz odnosa momenta savijanja u trenutku preloma (Mas) i otpornog momenta epruvete (W). Prema tome, za epruvete okruglog preseka savojna čvrstoća iznosi: - Ms GSEsm · ls 5 E Osm<– =–—0_-__-— kp/mm* MV 053 gde je: Fam— maksimalna sila, u kp; ls — otstojanje oslonaca, u mm;
D — prečnik epruvete, u mm.
Ugib —fs . Pređeni put napadne tačke savojne sile u bilo kom trenutku ispitivanja. ıgib pri prelomu — fi. — Maksimalni ugib dostignut u trenutku preloma epruvete. Krutost — KE . Izračunava se po sledećem izrazu: D KE = e — kp/mm?
ı 3 . Faktor savijanja — Ks. Izražava se odnosom savojne čvrstoće prema zateznoj čvrstoći:
O SS
om
'wzorak, odnosno epruveta
Uzorak se uzima prema odredbama standarda JUS C.A4.012. Epruveta izrađena iz uzorka, ispituje se u me hanički neobrađenom ili obrađenom stanju, u skladu
sa niže navedenim odredbama. Mere epruvete moraju odgovarati specifikacijama navedenim u tabeli 1.
Tabela 1: Mere i tolerancije mera epruvete
Merodavna SAT BMP) Tačnost Tolerancije prečnika epruvete |- | " Prečnik?) - | 3: a debljina D merenja - | Dužina min. zida!) prečnika neobrađene obrađene | mm mm Na mm | OT INJ | | | od 4 | d df 13 0,1 +1,0 +0,1 | 300 [0] -| | | -| iznad #8 | | i is 20 0,1 | +1,0 ++0,2 | 450 o | iznad 15 | | | _ 7 30 | 0,1 | + 1,3 370), | 650 do 30 | | i iznad 30 | | 45 0,? | _P21M3 | 1000 do 50 | | | i _—_- IZ —————, 1) Vidi JUS C.A4.012 — tač. 1.3 % Prečnik se meri na sređini epruvete, na dva međusobno za 90% zaokrenuta mesta. Razlika između oba merenja ne sme prekoračiti 5" prečnika. Dobijena srednja vrednost smatra se kao prečnik epruvete (D).
3.1 d.1 3.12
Ppruvete sa vidljivim nedostacima koji utiču na mehanička svojstva ne smeju se uzeti u obzir za ispitivanje.
Uzorak liven odvojeno od odlivka.
Za oblik uzorka važe odredbe standarda JUS C.A4.012 — tač. 2.
Uzorak se mehanički ne obrađuje i služi kao epruveta. Eventualne neravnine i livački grebeni moraju se odstraniti samo brušenjem ili turpijanjem.
enes aaee—e— i —