JUS standardizacija
100
9 Termička obrada
Postupak termičke obrade, kao sastavni deo proizvodnje temperovanog liva, je stvar proizvođača. Ako temperovani liv treba da se podvrgne naknadnoj obradi na povišenim temperaturama (napr.: poboljšanju, cementaciji, varenju, lemljenju, pocinkovanju, itd.), to se mora u porudžbini navesti.
I0 „Proveravanje svoistava
Svojstva propisana ovim standardom proveravaju se u skladu sa sledećim odredbama. 10.1 Površina i spoljni nedostaci kontrolišu se očnim pregledom. 10.9 Oblik, mere, težina i tolerancije kontrolišu se odgovarajućim sredstvima za merenje.
10.3 Struktura preloma kontroliše se očnim pregledom na prelomnoj površini odlivka ili epruvete za ispitivanje zatezanjem, što se mora u ugovoru navesti. Obim ispitivanja kao i to da li je nezadovoljavajuća struktura preloma razlog za odbacivanje, moraju se ugovorom regulisati.
10.4. Proveravanje mikrostrukture po pravilu se ne vrši, sem ukoliko se ne Ugovori. Ispitivanje se vrši na uzorku uzetom iz odlivka ili iz epruvete za ispitivanje zatezanjem. Obim ispitivanja kao i to da li je nezadovoljavajuća mikrostruktura razlog za odbacivanje, moraju se ugovorom regulisati.
10.5 „ispitivanje zatezanjem
10.51 Ukoliko se u posebnom standardu za jedan određeni odlivak iil u ugovoru drugačije ne odredi, u cilju ispitivanja zatezanjem odlivci se svrstavaju u skupine, prema tabeli 2, koje potiču iz iste šarže livenja i iste šarže termičke obrade.
Tabela 92: Skupine odlivaka iste šarže livenja i termičke obrade
II --aaLlallilal la alal aaa a
Pojedinačna težina Veličina skupine odlivaka max. Primedba kp kp do 2Ž 500 Ako se livenje vrši iz lonca sadržaja iznad 1000 Kkp, uzorci se uzimaju iz svakog lonca; ako se livenje vrši iznad 2 800 ! iz lonca sadržaja do 1000 kp, uzimanje uzoraka vrši do 10 | se prema sporazumu poručioca i proizvođača, ali naj-
manje na svakih 500 kg odlivaka vršiće se po jedno iznad 10 1000 ispitivanje. )
Za svaku pojedinu skupinu vrši se po jedno ispitivanje zatezanjem na epruveti koja potiče iz iste šarže livenja i termčike obrade kao i odlivci koje pretstavlja. e . Za način uzimanja uzoraka kao i za oblik i mere uzorka, odnosno epruvete, i postupak ispitivanja zatezanjem merodavan je standard JUS...
10.95. Ako se prilikom prvih ispitivanja ne postignu zadovoljavajući rezultati, na mesto nezadovoljavajućeg ispitivanja izvršiće se druga dva ispitivanja na epruvetama uzetim iz istog uzorka. Ako bilo koje od ponovnih ispitivanja ne zadovolji, dotična skupina smatra se kao neispravna i može se odbaciti.
10.6 Ispitivanje tvrdoće
Za postupak ispitivanja merodavan je standard JUS C.A4.005. | · :
Ispitivanje tvrdoće može se vršiti na samom odlivku ili epruveti za ispiitvanje zatezanjem, prema spo-
razumu poručioca i proizvođača. . i E
Na svaku skupinu iz tač. 10.51 vrši se po jedno ispitivanje tvrdoće. | 10.7 Pri proveravanju posebno dogovorenih svojstava, pojedinosti odgovarajućih vrsta ispitivanja moraju
se ugovorili.
11 Označavanie
Svi odlivci koji se isporučuju sa atestom, ako im veličina dopušta, moraju imati sledeće oznake (po mogućstvu navedene na mestu koje se ne obrađuje): oznaku proizvođača i oznaku identifikacije odlivka.
12 „MDokazivanje kvaliteta
Dokazivanje kvaliteta odlivaka obuhvaćenih ovim standardom može se izvršiti:
a) bez izdavanja atesta; u tom slučaju isporučilac garantuje da isporučeni odlivci po svom kvalitetu i ostalim svojstvima odgovaraju odredbama ovog standarda, odnosno specifikacijama porudžbine;
b) sa izdavanjem atesta; u tom slučaju u atestu moraju biti navedeni rezultati ispitivanja odgovara– jućih propisanih ili dogovorenih svojstava; .
c) sa izdavanjem atesta uz prisustvo prijemnog organa poručioca kod proveravanja kvaliteta odlivaka. Od 20 | . Poručilac je dužan da u svojoj porudžbini navede jedan od pomenutih načina dokazivanja kvaliteta,
po svom izobru. -