JUS standardizacija
STANDARDIZACIJA”
8 Izražavanje prokaljivosti 8.1 Izražavanje prokaljivosti može da se izvrši izradom standardnog dijagrama prokaljivosti, gde se kao apscise nanose otstojanja mernih tačaka od čeone površine epruvete, a kao ordinate odgovarajuće “*vrdoće po Rokvelu C (odnosno Vikersu). 8.5 Pored foga, prokaljivost može da se izrazi »indeksom prokaljivosti«, i to: a) određenom tvrdoćom na određenom oistojanju merne tačke od čeone površine epruvete; b) određenim intervalom tvrdoće na određenom ofstojanju merne tačke od čeone površine epruvete; c) određenom tvrdoćom za određeni interval otstojanja mernih tačaka od čeone površine epruvete. Indeks prokaljivosti označava se sa: 3) JgRc = d ili b) JHiRC — HsRC = d ili o JHRC = di — da Jgp =4d Jpiy — Hy =d JHgy = d, - d; Gde HRC, odnosno HV, označavaju tvrdoću za datu mernu tačku d, odnosno za dati interval mernih tačaka (di— d·), i gde H,RC — H:RC, odnosno HiV — HV, označavaju interval tvrdoća za datu mernu tačku d. Primeri: \ a) Za čelik Č.1530 — JUS C.B9.021 tvrdoća po Rokvelu C iznosi 21 na otstojanju d = 30 mm. Prema tome indeks prokaljivosti biće: : ; Ja, =30 b) Za isti čelik, kao u primeru a), određeni interval tvrdoće po Rokvelu C iznosi 19—23, na otsto= janju d= 830 mm. Prema tome, indeks prokaljivosti biće: Tıs—x= 30 c) Za isti čelik kao u primeru a) određena tvrdoća po Rokvelu C iznosi 20, na intervalu otstojanja 26—40 mm. Prema tome, indeks prokaljivosti biće: J. =26 — 40 9” Ispitivanje prokaljivosti na specijalnim epruvetama U izvesnim slučajevima kada presek materijala ne dozvoljava izradu standardnih epruveta ili kada se ispitivanje vrši na slabo prokaljivim čelicima, kao što su alatni čelici koji se kale u vodi, ispitivanje prokaljivosti može se vršiti prema odredbama tač. 2 do 8 uz niže navedene izvesne izmene uslova ispitivanja, na niže određenim epruvetama koje su manje od standardnih. Usled bržeg hlađenja epruveta manjih po veličini od standardnih, brzine hlađenja u raznim tačkama takvih epruveta neće biti iste sa brzinama hlađenja u odgovarajućim tačkama standardnih epruveta. Dijagrami prokaljivosti koji rezultuju pri ispitivanju takvih manjih epruveta ne mogu se upoređivati sa dijagramima dobijenim ispitivanjem standardnih epruvetia. i Ako je iz bilo kojih razloga potrebna izrada standardnog dijagrama prokaljivosti, a materijala za izradu standardne epruvete nema dovoljno, može se izraditi mikroepruveta prema tač. 9.83. Ispitivanja prokaljivosti na niže opisanim epruvetama imaju informativni karakter. 9.1 Ispitivanje na smanjenim epruvetama 9.11
Oblik i veličine epruveta, kao i pričvršćeni konus za postavljanje u uređaj za kalenje, prikazani su na sl. 9. Propisuju se tri veličine epruvete u istim dužinama, a u tri različita prečnika (D) i to: 6 mm, 123 mm i 18 mm. ;
Smanjena epruveta (SL. 9)
389.