JUS standardizacija
6.1 6.11
6.12
6.13
6.14
6.2
6.21 6.22 6.23
STANDARDIZACIJA
Postupak · : Određivanje mase cinka gravimetrijskom metodom
Uzorci, odnosno epruvete, takve veličine da sadrže najmanje 0,1 g cinka u prevlaci, izvagaju se sa tačnošću na tri decimale grama, a zatim ubace u posudu sa rastvaračem pripremljenim prema tač, 4. Količina rastvarača treba da je tolika da na svaki cm? površine buđe najmanje 10 ml rastvarača. Celokupna količina cinka, koja se sadrži u prevlaci, mora da se rastvori. Reakcija koja nastaje uz burno razvijanje vodonika traje obično 15 do 30 sekundi. Prestanak burne reakcije, odnosno prestanak razvijanja vodonika, znak je da je celokupna količina cinka iz prevlake rastvorena. Temperatura rastvaranja uzorka, odnosno epruvete, treba da se održava na najviše 38 "C.
Odmah po prestanku burne reakcije uzorci, odnosno epruvete, se vade iz rastvora, operu dobro mlazom vade? obrišu rasčešljanim pamukom, a potom osuše mekom krpom namočenom u alkohol. U posuđi prečnika oko 50 mm ne treba rastvarati više od 3 kom. uzorka, odnosno epruvete. Posuda treba da je dovoljne dubine da se uzorci, odnosno epruvete, potpuno urone; prema potrebi uzorci, odnosno epruvete, mopu se saviti u obliku slova U ili u obliku spirale.
Isti rastvarač, box dodavanja inhibitora, može se koristiti više puta, odnosno toliko puta dok rastvaranje cinka ne postane suviše dugotrajno.
Masa cinka u prevlaci obračunava se, uopšte, kao razlika između izvagane mase uzorka (epruvete) pre rastvaranja prevlake i izvagane mase uzorka (epruvete) posle rastvaranja prevlake, odnosno prema obrascu:
AG=G:—G» gde je: AG — masa cinkane prevlake na uzorku-epruveti, | Gi — izvagana masa uzorka-epruvete pre rastvaranja prevlake, ; Ga, — izvagana. masa uzorka-epruvete posle rastvaranja prevlake.
Masa prevlake cinka određena po ovom standardu izražava se uopšte u g/m?, kod uzcraka-epruveta čija se površina može lako izmeriti ili izračunati. ·
Prema tome, količina cinka izraženog u gramima po 1 m? površine uzorka-epruvete dobija se prema sledećem obrascu
AG GA= 10000 g/m? ; A al gde je: GA — masa cinka prevlake, u gramima, po kvadratnom metru, A — površina uzorka prevučena cinkom, u cm?,
AG — masa cinkane prevlake na uzorku-epruveti, u g.
Pri obračunavanju mase cinka u prevlaci žice podesno je koristiti sledeći obrazac, za kcga nije potrebno odmeravati dužinu žice, već samo prečnik:
AG GA=1960 · d • g/m?
Ggde je: GA — masa cinka prevlake u gramima po kvadratnom metru, 1960 — koeficijenat pretvaranja, d — prečnik gole žice, u mm, # AG — masa cinkane prevlake na uzorku-epruveti, u g, Ga — izvagana masa uzorka-epruvete posle rastvaranja prevlake, u g.
Kao informativni pođatak može se izračunati prosečna debljina cinkane prevlake u mm iz sledećeg obrasca:
GA : GA Š= p.m odnosno Š=— u.m 7,15 6,9 gde je: 7,15 — spec. gustoća cinkanog sloja prevučenog galvanskim ili vrućim postupkom, 6,9 — spec, gustoća cinkanog sloja prevučenog špricanjem.
Određivanje mase cinka volumetrijskom metodom
Volumetrijska metoda određivanja mase cinka u prevlaci počiva na činjenici da metal pri rastvaranju u rastvaraču oslobađa količinu vodonika koja je tačno proporcionalna količini rastvorenog metala, tj. 1 g cinka oslobađa 0,343 litra vodonika na temperaturi OC i pri pritisku od 760 mm Hg.
Ova metođa prvenstveno se koristi za određivanje mase cinkane prevlake na žici.
Kao reagens služi rastvarač pripremljen prema tač. 4.
Aparat koji se upotrebljava za ovu metođu (viđi sl,) sastoji se od staklene birete zapremine 100 ml, snabđevene sa gornjom (A) i donjom (B) slavinom. Dno birete je preko gumenog creva spojeno sa dnom staklenog rezervoara C.Pored toga, postoji još i stakleni sud D u koji se ispušta ispitana epruveta,